Η Πελοπόννησος των 12.000.000 χρόνων

Η Πελοπόννησος ονομάστηκε Ακρόπολη του Ελληνισμού, επειδή είναι δεμένη με τη μακραίωνη ιστορία και τις παραδόσεις της Ελλάδας. Το όνομα της το οφείλει στον Πέλοπα, το μυθικό γιο του Ταντάλου. Οι Αχαιοί, οι Δωριείς και οι Ίωνες σφράγισαν με τη δράση τους την αρχαία ιστορία της χερσονήσου. Στην Πελοπόννησο βρίσκεται η καρδιά του μυκηναϊκού πολιτισμού. Η Πελοπόννησο είναι γεμάτη από σπουδαία μνημεία και σημαντικούς τόπους για την ιστορία των Ελλήνων. Εκεί γεννήθηκαν οι Ολυμπιακοί Αγώνες, Εκεί κήρυξαν τον Χριστιανισμό ο Απόστολος Παύλος και ο Απόστολος Ανδρέας που μαρτύρησε στην Πάτρα. Στην ιστορία της γνώρισε πολλούς επιδρομείς και κατακτητές. Αλλεπάλληλες οι εξεγέρσεις της Πελοποννήσου κατά του Οθωμανού Δυνάστη. Άλλωστε η Ελληνική Επανάσταση από εκεί ξεκίνησε.

Η Πελοπόννησος χιλιάδες χρόνια πριν

Εκατομμύρια χρόνια κοιλοπονούσε η Γη για να γεννήσει την Πελοπόννησο. Η τελευταία περίοδος του Καινοζωικού ή Τριτογενή γεωλογικού αιώνα, που ονομάζεται Πλειόκαινο και ξεκίνησε πριν από 12.000.000 χρόνια, βρήκε την Αιγηίδα σε κατάσταση μετασχηματισμού. Η παλιά αδιαίρετη στεριά από το Ιόνιο ως τη Μικρά Ασία δεν υπήρχε πια. Καταβυθίσεις της ξηράς στα δυτικά έκαναν το Ιόνιο να χωρίσει από την υπόλοιπη χώρα, ενώ πάνω από τα νερά ξεπρόβαλαν κάποιες κορφές των μελλοντικών νησιών. Η θάλασσα σκέπαζε τη σημερινή Βορειοδυτική Πελοπόννησο κι έφτανε ως το τον κόλπο της Λακωνίας. Στα βορειοανατολικά της Αιγηίδας, άρχισαν να σχηματίζονται κοιλάδες, εκεί όπου σήμερα είναι ο Ελλήσποντος και ο Βόσπορος. Ακόμα πιο βορειοανατολικά, απλωνόταν η τεράστια Ποντοκασπία Θάλασσα.

Μια λίμνη ξεφύτρωνε εκεί όπου σήμερα το Κρητικό Πέλαγος. Άλλες σχηματίζονταν στην κοιλάδα του Ευρώτα, στη Μεγαλόπολη και στη Λοκρίδα. Λίμνη ήταν κι ολόκληρη η σημερινή Θεσσαλία και οι περιοχές ανατολικά και βορειοανατολικά της Εύβοιας.

Μια τεράστια καθίζηση του εδάφους οδήγησε στον καταποντισμό της Αιγηίδας, πριν από 6.000.000 χρόνια. Τον ίδιο καιρό, η θάλασσα άρχισε να εισβάλλει κι από τη μεριά της Μεσογείου: βρήκε πέρασμα κι ανάμεσα στα Κύθηρα και την Κρήτη, που κατακερματίστηκε σε πολλά νησιά. Νησί ήταν κι η Πελοπόννησος με βυθισμένες τη Δυτική Αργολίδα και Κορινθία, την Αχαΐα, τη Νότια Μεσσηνία και τη Δυτική Λακωνία. Σπέτσες και ανατολικός βραχίονας της Πελοποννήσου αποτελούσαν ένα νησί.

Ακολούθησαν νέες ανυψώσεις με πρώτο τον Ισθμό της Κορίνθου που έφραξε τον δρόμο στα νερά και σχημάτισε τον Κορινθιακό κόλπο. Μαζί, ανυψώθηκαν οι βορειοανατολικές περιοχές της Πελοποννήσου και σχημάτισαν τη χερσόνησο της Αργολίδας. Τον ίδιο καιρό, ξεπρόβαλαν από τα νερά η Λακωνία, η Μεσσηνία, και η Ηλεία, ενώ ανέβηκε και ο βυθός του Ιονίου, κάνοντας να αναδυθούν τα νησιά του. Όμως, πριν 400.000 χρόνια, η στάθμη της Μεσογείου έπεσε περίπου 200 μέτρα. Ο Πατραϊκός, ο Κορινθιακός και ο Σαρωνικός κόλπος δεν υπήρχαν. Η Πελοπόννησος αποτελούσε συνέχεια του υπόλοιπου ελλαδικού χώρου. Η λίμνη της Μεγαλόπολης που είχε μεταβληθεί σε παράδεισο προϊστορικών θηρίων, αποξηράνθηκε καθώς ένα άνοιγμα στο ύψος της Καρύταινας έδωσε στα νερά διέξοδο να χυθούν στη θάλασσα. Η βλάστηση αραίωσε.

Τα ζώα, που δεν είχαν πια μόνο την αλλαγή του κλίματος να αντιμετωπίσουν, άρχισαν να αφανίζονται. Το δράμα τους απολιθώθηκε ανάγλυφο: ένας αφρικανικός ελέφαντας ύψους 4 μέτρων με πανίσχυρους καμπυλωτούς χαυλιόδοντες μήκους 2,5 μέτρων κι άλλοι στο ίδιο μέγεθος αλλά με χαυλιόδοντες ίσιους, πιο λεπτούς και3 μέτρα μήκος ήταν ανάμεσα στα θύματα. Τα μαμούθ άντεξαν ως την αρχή της τέταρτης παγετώδους περιόδου και χάθηκαν πριν από περίπου 70.000 χρόνια.

Στη μεγάλη μεσοπαγετώδη περίοδο έζησαν ο αρχαίος ιπποπόταμος και τρία είδη ρινόκερων. Ένας πρόγονος των βοδιών επέζησε ως τη μινωική εποχή. Μικρόσωμα άλογα περίπου όμοια με τα σημερινά έζησαν ανάμεσα στα 100.000 με 70.000 χρόνια και εξαφανίστηκαν μαζί με τα μαμούθ.

Ακόμη, έχουν βρεθεί ίχνη από γουρούνια, κάστορες, ερπετά και πουλιά: συνολικά, πέντε τόνοι απολιθωμένων σκελετών περισυνελέγησαν στη Μεγαλόπολη. Μερικοί από τους σκελετούς αυτούς ήταν ορατή στην ελληνική αρχαιότητα.

Τα οστά του Γίγαντα στην Πελοπόννησο

Ο αρχαίος περιηγητής Παυσανίας επικεντρώνει στην περιοχή της Μεγαλόπολης το επεισόδιο που οδήγησε στην καθοριστική ανατροπή της παλιάς φρουράς των θεών από τη νέα γενιά του Δία και των αδελφών του. Όπως είναι γνωστό, η Ρέα όταν ήταν να γεννήσει το Δία πήγε σε ένα βουνό της Κρήτης. Εκεί έκρυψε το νεογέννητο. Όμως, η ιστορία δεν είναι καθόλου απλή.

Σύμφωνα με τον Παυσανία: η εγκυμονούσα Ρέα πήγε στο βουνό Θαυμάσιον (τη σημερινή Πατερίτσα κοντά στη Βυτίνα Αρκαδίας). Εκεί, ετοίμαζε την άμυνα της κατά του Κρόνου που ήθελε το παιδί και κινούνταν εναντίον της. Στο πλάι της Ρέας στάθηκαν οι Γίγαντες με αρχηγό τον Οπλάδαμο. ήταν τα ίδια εκείνα παιδιά που γεννήθηκαν από τον Ουρανό όταν ο Κρόνος τον ευνούχισε. Ακολούθησε μάχη. Στη διάρκεια της, κάποιος Γίγαντας πρέπει να σκοτώθηκε. όμως, μέσα στο χαμό η Ρέα κατάφερε να το σκάσει, να πεταχτεί ως την Κρήτη, όπου γέννησε και έκρυψε το Δία και να γυρίσει. Ο Κρόνος νίκησε τελικά και η Ρέα του έδωσε να φάει μια σπαργανωμένη πέτρα. Αυτή η προσφορά έγινε στην Πατερίτσα, στην κορυφή της οποίας υπήρχε η ιερή σπηλιά της Ρέας όπου μόνο οι ιέρειες είχαν δικαίωμα να μπουν. Ο περιηγητής συνεχίζει λέγοντας ότι εκεί είχαν εναποτεθεί και κόκαλα πολύ πιο μεγάλα από τα ανθρώπινα. Οι κάτοικοι, των οποίων τις διηγήσεις κατέγραψε ο Παυσανίας, έλεγαν ότι είναι ενός από τους Γίγαντες, που συγκέντρωσε ο Οπλάδαμος ως συμμάχους της Ρέας.

Αν οι διηγήσεις των αρχαίων κατοίκων της περιοχής αληθεύουν τότε ο Δίας πρέπει να γεννήθηκε πριν από 2.000.000 χρόνια. Από τότε χρονολογούνται αυτά τα τεράστια κόκαλα. Είναι τα ίδια ή παραπλήσια με εκείνα που βρήκε ένα ξυλοκόπος το 1902 όταν κατέβηκε σε μαι χαράδρα να πιάσει το τσεκούρι του. Μόνο που αυτά τα κόκαλα δεν ανήκαν σε ηρωικώς πεσόντα Γίγαντα αλλά σε προϊστορικά θηρία: μαμούθ, ελέφαντες, ιπποπόταμους και άλλα που δεν υπήρχαν την εποχή που ο Παυσανίας πέρασε από εκεί.

Στον κάμπο της Μεγαλόπολης χρωστάμε τις περισσότερες γνώσεις μας για την περίοδο που άρχισε πριν 2.000.000 χρόνια. Γύρω στα 10.000 χρόνια π.Χ., η Πελοπόννησος πήρε σε γενικές γραμμές τη σημερινή της μορφή. Περίπου τον ίδιο καιρό, πρέπει να ήρθε και να την κατοίκησε ο άνθρωπος.