Η νομαδική ζωή του ανθρώπου

Ο άνθρωπος είναι το πιο επιτυχημένο ον σ’ αυτόν τον πλανήτη και έζησε για εκατομμύρια χρόνια ως τροφοσυλλέκτης και για μερικές εκατοντάδες ή δεκάδες χιλιάδες χρόνια ως κυνηγός και τροφοσυλλέκτης, διότι ποτέ δεν εγκατέλειψε και την μία και την άλλη του παλαιότερη διάσταση. Επόμενο στάδιο στην εξέλιξη του ανθρώπου ήταν η νομαδική ζωή.

Καθώς ο κύριος στόχος του ήταν η εύρεση τροφής, ο άνθρωπος έπρεπε να μετακινείται για να βρίσκει την τροφή του. Έπρεπε επομένως να εντοπίσει από τα εκατομμύρια φυτικά είδη, ποια είδη είναι βρώσιμα και μέσω αυτών μπορεί να επιβιώσει. Μέσα λοιπόν σ’ αυτά τα εκατομμύρια χρόνια έκανε αυτόν τον έλεγχο της φύσης που ήταν ολόγυρά του. Και βέβαια για να μπορεί να επιζεί έπρεπε να μετακινείται ούτως ώστε να βρίσκει και το επόμενο σημείο στο οποίο θα υπήρχε τροφή και μετά σε άλλο και μετά σε άλλο και μετά σε άλλο. Κάτω από αυτές τις συνθήκες ήταν μονόδρομος για τον άνθρωπο η νομαδική ζωή, η οποία τερματίστηκε περίπου πριν από 15.000 χρόνια.

Ήμασταν νομάδες, δηλαδή δεν στεκόμασταν σε ένα σημείο, αλλά μετακινούμασταν, όχι αναγκαστικά σε μια μεγάλη απόσταση αλλά μετακινούμασταν από ένα σημείο και πιθανόν μετά από άλλες μετακινήσεις να ξαναρχόμασταν περίπου στο ίδιο σημείο, αλλά στο μεταξύ τρυγούσαμε τα φυτικά προϊόντα τα οποία μέσα στον χρόνο ανανεώνονται και επομένως μπορούσαμε να επανερχόμαστε.

Είμαστε ένα είδος νομαδικό, για μεγάλο διάστημα της ιστορίας μας, και επειδή ήμασταν νομάδες αυτό σήμαινε: Ότι δεν μπορούσαμε να μετακινούμασταν σε μεγάλες ομάδες. Οι νομαδικοί πληθυσμοί, ακόμα και σήμερα στην Γη υπάρχουν νομαδικοί πληθυσμοί, μετακινούνται σε ομάδες 15-20 το πολύ 25 ανθρώπων, διότι όταν μετακινείται μια ομάδα δεν μπορεί να είσαι μεγάλη και πολυπληθής, είναι εξαιρετικά δυσκίνητο και βέβαια επειδή μετακινείται δεν μεταφέρει πολλά πράγματα. Μετακινείται έτσι ώστε να ξαναστήσει κάπου ένα ενδιαίτημα είτε για κάποιες εβδομάδες είτε για κάποιες μέρες, καμιά φορά και για κάποιους μήνες, αλλά μετά θα ξαναμετακινηθεί.

Πώς αυτές οι ομάδες παρέμεναν ολιγάνθρωπες; Μία απάντηση σ’ αυτό από τους ειδικούς είναι ότι οι γυναίκες, την εποχή εκείνη, θήλαζαν τα παιδιά τους για πολύ μεγάλο διάστημα, προφανώς γιατί η τροφή ήταν λίγη και ήθελαν να είναι βέβαιοι ότι θα επιζούν. Όμως, καθώς η γυναίκα στην περίοδο του θηλασμού έχει μικρή δυνατότητα αναπαραγωγής, φαίνεται πως αυτό προστάτευσε, ήταν σαν μία φυσική αντισύλληψη, θα έλεγε κανείς, μείωνε τις δυνατότητες αυτής της ομάδας να αναπτυχθούν βιολογικά και να πολλαπλασιαστούν, κάτι το οποίο θα έφερνε θέματα στην ομάδα. Δεν έγιναν βέβαια αυτά συνειδητά, αλλά έγιναν μέσα από την ανάγκη να τρέφονται τα παιδιά από το γάλα της μητέρας τους επί μακρόν χρόνο.

Υπήρξαμε για ένα τεράστιο διάστημα της ζωής μας μετακινούμενοι, νομάδες και κατοικούσαμε σε ό,τι ήταν πρόσφορο, π.χ. σπήλαιο ή πρόχειρα καταλύματα. Σε εξαιρετικά ενδιαφέρουσες κατασκευές, που βρέθηκαν στην Ουκρανία δηλαδή στο τέλος των στεπών της Ασίας, στην περίοδο των παγετώνων, άνθρωποι οι οποίοι έστησαν καταλύματα από το υλικό των μαμούθ, με τεράστιους χαυλιόδοντες και με τεράστια δόντια των μαμούθ, έστηναν τον σκελετό μιας σκηνής και την κάλυπταν με παχύτατες γούνες από ζώα της εποχής, ήταν εξάλλου κι η εποχή των παγετώνων και έτσι μπορούσαν να επιβιώσουν σε τόσο πολύ κρύο κλίμα. Ο άνθρωπος χρησιμοποίησε κάθε μέσο το οποίο έβρισκε στη φύση, εφάρμοσε την επινοητικότητά του για να μπορεί να βρίσκει ένα κατάλυμα σε αυτό το μακρύ κατάλογο των μετακινήσεών του.

Οι μικρές μετακινούμενες ομάδες είχαν μια δικιά τους εσωτερική ζωή. Αλλά ανά 20-30 ομάδες είχαν και μια επικοινωνία μεταξύ τους, κατά καιρούς βρίσκονταν, αντάλλασσαν πληροφορίες, μάθαιναν, συνευρίσκονταν ερωτικά, συνουσιάζονταν. Η τελευταία δραστηριότητα γίνονταν και μέσα σε αυτή την μικρή ομάδα, αλλά ήταν πολύ σπουδαίο για το ανθρώπινο είδος το γεγονός ότι οι προϊστορικοί άνθρωποι ενστικτωδώς κατάλαβαν ότι να έχει κανείς ερωτική επαφή με άτομα ευρύτερου βιολογικού κλίματος, μπορούσε να το βοηθήσει να αναπαράγεται και να παραμένει ισχυρό το είδος.

Εξ αυτού άτομα διαφόρων ομάδων περισσοτέρων των 10-20-30 δημιουργούσαν αυτό που λέγεται φυλή. Δηλαδή τι έκαναν αυτά τα άτομα; Σε κάποιες περιόδους βρίσκονταν, πιθανόν έκαναν και κάποιες τελετές σε κάποιους θεούς, κάτω από δεισιδαίμονες καταστάσεις ή έκαναν χορούς ή έκαναν ανταλλαγή πληροφοριών και φυσικά έκαναν και την ανταλλαγή DNA μέσω της ερωτικής συνεύρεσης. Έτσι σταδιακά δημιουργήθηκαν φυλές, δηλαδή υπήρξαμε -στην διάρκεια αυτών των εκατομμυρίων και εκατοντάδων χιλιάδων χρόνων- νομαδικοί πληθυσμοί μικρών ομάδων που σε ένα τους αριθμό συγκροτούσαν φυλή.