Η μαγιά της λευτεριάς

Στην ηπειρωτική Ελλάδα ως τον Ισθμό την πρωταρχική και πάγια δύναμη του τόπου αποτελούσαν οι κλέφτες και οι αρματολοί, η «μαγιά της λευτεριάς», όπως εύστοχα τους χαρακτήρισε ο στρατηγός Ιωάννης Μακρυγιάννης. Πραγματικά αυτοί έγιναν τα στελέχη, οι αξιωματικού του ελληνικού στρατού της μεγάλης επανάστασης και αυτοί καθοδήγησαν τις μάζες των χωρικών, τις οργάνωσαν και τις προετοίμασαν για τον κλεφτοπόλεμο.

Όπως σε όλη τη διάρκεια της τουρκοκρατίας έτσι και τον 18ο αιώνα επάνω στα ελληνικά βουνά κατέφευγαν φλογισμένοι από αισθήματα εκδίκησης οι νέοι, οι απελπισμένοι από από τις αυθαιρεσίες, υπερβασίες, κακοποιήσεις, βασανισμούς, ατιμώσεις και εκτελέσεις, καθώς και από την κακή συμπεριφορά των συνεργατών του εχθρού.

Οι κλέφτες υπήρξαν οι πρώτοι πυρήνες της αντίστασης του ελληνικού λαού. Αλλά και όσοι εισέρχονταν τις υπηρεσίες της Πύλης και διορίζονταν αρματολοί, δηλαδή διώκτες των κλεφτών δεν διέκοπταν τους δεσμούς με τους πρώην συντρόφους τους και συνεχώς δημιουργούσαν ζητήματα στους κατακτητές, ώστε η πύλη αναγκάστηκε το 1721 να καταργήσει τα αρματολικά σώματα των περιοχών Κομοτηνής, Καβάλας Πραβίου, Σερβίων και Βέροιας, όπου οι κάτοικοι ήταν ως επί το πλείστον χριστιανοί. Οι συνεχείς όμως αναταραχές και οι πόλεμοι στην Ευρώπη ανάγκασαν την Πύλη να αναγνωρίζει ημιεπίσημα την ύπαρξη κλεφταρματολικών ομάδων στον ελληνικό χώρο.

Τον 18ο αιώνα λοιπόν άρχισε ο κλεφταρματολισμός να ανδρώνεται και να ξεχωρίζουν ορισμένες κλεφταρματολικές οικογένειες, κυρίως στα βουνά της Μακεδονίας, Θεσσαλίας και Στερεάς Ελλάδας. Επειδή ο καπετάνιος, ο αρχηγός, ενός αρματολικιού αποκόμιζε εκτός από ηθικά και πολλά υλικά οφέλη από το αξίωμα του, γιατί τίποτα δεν τον εμπόδιζε α είναι παράλληλα και κτηνοτρόφος ή έμπορος, φρόντιζαν οι καπετάνιοι με κάθε τρόπο να παγιώνουν τη θέση τους και να την κληροδοτούν στα παιδιά τους, άλλοτε παντρεύοντας τα με παιδιά άλλων καπετάνιων και άλλοτε κολακεύοντας τις τοπικές αρχές ή τον πασά που εξουσίαζε την περιοχή.

Έτσι το αρματολίκι βαθμιαία έπαψε να έχει επικεφαλής τους αξιώτερους στρατιωτικούς και έγινε πολύ συχνά μια μισοανεξάρτητη περιοχή, κληρονομικό προνόμιο μιας οικογένειας. Οι οικογένειες αυτές ήταν τα «ουτζάκια» και τα μέλη τους προορισμένα για το αρματολίκι. ήταν επομένως, σχεδόν αδύνατο να γίνει δεκτός κάποιος ξένος στην κάστα αυτή των αρματολών, πολύ περισσότερο να κατορθώσει να γίνει κάποτε καπετάνιος.

Ωστόσο, κλέφτες και αρματολοί με την έναρξη του Αγώνα της ανεξαρτησίας θα σπεύσουν να προσφέρουν τον εαυτό τους και τις δυνάμεις που επηρεάζουν στην υπηρεσία του έθνους. Μέσα σε αυτούς τους άγνωστους οπλοφόρους θα ξεπεταχθεί μια στρατηγική ιδιοφυία, η δόξα της νεότερης Ελλάδας, ο Γεώργιος Καραϊσκάκης. Ο Καραϊσκάκης και πολλοί άλλοι αρματολοί είχαν θητεύσει κοντά στην αυλή του Αλή πασά των Ιωαννίνων, αλλά δεν δίστασαν, όταν ήρθε η στιγμή, να ριχθούν στον μεγάλο αγώνα και να γίνουν τα εμπειροπόλεμα στελέχη του επαναστατικού στρατού.

Με πληροφορίες από: https://www.ekdotikeathenon.gr/istopia-toy-ellhnikoy-ethnoys-p16.html