Ο μινωικός πολιτισμός παρουσιάζεται χωρίς ναούς, χωρίς αγάλματα, χωρίς ανάγλυφα, χωρίς οποιαδήποτε απεικόνιση θεότητας. Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν υπήρχε θρησκεία και θρησκευτική ζωή στη μινωική Κρήτη. Η θρησκεία των Κρητών είχε διαφορετικό χαρακτήρα. Βασιζόταν στον «ετήσιο κύκλο της βλάστησης».
Η εναλλαγή των συναισθημάτων του πρωτόγονου ανθρώπου μπροστά στο μυστήριο του διαρκώς μεταβαλλόμενου κόσμου της φύσης ήταν λογικό να οδηγήσει τον άνθρωπο στη θεοποίηση των φυσικών δυνάμεων και στη λατρεία τους. Η μεγάλη θεότητα στη μινωική Κρήτη είναι η ίδια η Φύση, η Μεγάλη Μητέρα.
Η εξεικόνιση της είναι πολύμορφη: άλλοτε εικονίζεται σε κορυφή βουνού ανάμεσα σε λιοντάρια, ως «Ορεία Μήτηρ» και «Πότνια θηρών», άλλοτε ως «Θεά των Όφεων» ή του ιερού δέντρου, των πουλιών ή των λουλουδιών. Άλλοτε παρουσιάζεται σαν πολεμική θεότητα με ασπίδα και ξίφος και άλλοτε ως θαλάσσια θεότητα που ταξιδεύει μέσα σε ιερό πλοίο. Σε όλες αυτές τις εξεικονίσεις έχουμε μια μίξη θρησκευτικών και μαγικών αντιλήψεων. Η προσωποποίηση της βλάστησης παρουσιάζεται με τη μορφή βρέφους ή νεαρού θεού.
Πολλά από τα στοιχεία της μινωικής θρησκείας βρίσκουμε και στα μεταγενέστερα χρόνια. Στην μεταγενέστερη δωρική Κρήτη ο νεαρός θεός της βλάστησης ταυτίζεται με τον Δία και λατρεύεται ως Κούρος (νεαρό αγόρι) που κάθε χρόνο πεθαίνει και ξαναγεννιέται. Εκτός από ανθρωπόμορφες θεότητες εμφανίζονται στις λατρευτικές παραστάσεις και ζώα ή όντα φανταστικά, συχνά με σώμα ανθρώπου και κεφάλι ζώου ή πτηνού. Πολύ χαρακτηριστικό είναι το φανταστικό πτηνό της μινωικής θρησκείας «γρυψ» που κοσμεί την αίθουσα του θρόνου του Μίνωα. Έχει σώμα λιονταριού, φτερά και κεφάλι πτηνού. Όλες αυτές οι μορφές εικονίζουν πιθανότατα τους βλαστικούς δαίμονες.
Η μινωική λατρεία γίνεται στο ύπαιθρο, στις κορυφές των βουνών, σε σπήλαια, καθώς και μικρά οικιακά ιερά ή σε διάφορους χώρους των ανακτόρων. Τα σύμβολα της μινωικής λατρείας είναι πολλά: το ιερό δέντρο, που πολλές φορές είναι η ελιά, τα ιερά κέρατα, ο διπλός πέλεκυς, το ιερό πλοίο, ακόμη και ο σταυρός, στις ποικίλες μορφές του. Ο σταυρός της μινωικής λατρείας δεν έχει σχέση με τον χριστιανικό σταυρό, που είναι το σύμβολο του μαρτυρίου.
Η προσφορά της λατρείας στη μινωική Κρήτη γίνεται με ικετευτικές στάσεις, με θρησκευτικούς χορούς, με προσφορά θυσιών, με πυρές πάνω στις κορυφές των βουνών σε ορισμένες εποχές του χρόνου, με διάφορα αγωνίσματα και ακροβατικά γυμνάσματα. Στη θεότητα προσέφεραν κυρίως τις απαρχές των καρπών της γης, θαλάσσια κοχύλια, ομοιώματα ζώων και ανθρώπων, θυσίες οικόσιτων ζώων ή θηραμάτων.
Παράλληλα με τη λατρεία των θεών στη μινωική Κρήτη ανεπτυγμένη ήταν και η λατρεία των νεκρών. Έθαβαν τους νεκρούς τους σε λακκοειδείς τάφους και πολλές φορές σε οργανωμένα νεκροταφεία. Η καύση των νεκρών ήταν άγνωστη στην μινωική Κρήτη. Η συνήθεια αυτή θα περάσει στο νησί αργότερα από τους Αχαιούς. Ο βαθμός λατρείας προς τους νεκρούς ήταν ανάλογος με το αξίωμα που είχαν στη επίγεια ζωή τους.
Με πληροφορίες από: Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, Εκδοτική Αθηνών
