Η Ζάκυνθος είναι το σπουδαιότερο νησί, όταν μιλάμε για πλούτη, στη Δημοκρατία των Επτανήσων. Αυτή η δημοκρατία δημιουργήθηκε από έναν αριθμό κτήσεων που πολλά έθνη επιθυμούσαν και κανένα δε μπορούσε να απολαύσει χωρίς να πληγώνει τα υπόλοιπα, οπότε η μόνη λύση ήταν να τις μοιραστούν. Η πολιτεία δημιουργήθηκε το 1800 και θα σας παρουσιάσω ένα αρκετά μεγάλο μέρος από το γραπτό της Σύνταγμα ώστε να κρίνετε την αξία του.
«1ον: είναι αριστοκρατική, 2ον: έχει συσταθεί από όλα τα νησιά κατοικημένα και μη από τα παράλια του Μοριά ως την Αλβανία, που ανήκαν πριν στην Βενετία και τα εφτά κυριότερα νησιά που είναι η Κέρκυρα, η Κεφαλλονιά, η Ζάκυνθος, η Λευκάδα που ονομάζεται και Αγία Μαύρα, τα Κύθηρα, η Ιθάκη και οι Παξοί, 3ον: η ελληνορθόδοξη είναι η καθιερωμένη θρησκεία, αλλά και οι υπόλοιπες είναι ανεκτές, 4ον: μια ομάδα ανθρώπων κάθε νησιού εκλέγει κάθε δύο χρόνια ένα νομοθετικό σώμα 40 ανθρώπων και μια Σύγκλητο 17 μελών».
Το νομοθετικό σώμα εκλέγει πρόεδρο της Συγκλήτου που ονομάζεται πρίγκιπας και εκτελεί δίχρονη θητεία. Η Σύγκλητος είναι εκτελεστικό σώμα. Κάθε νησί κυβερνάται από κυβέρνηση που αποτελείται από τον πριτάνο ή κυβερνήτη, που δεν πρέπει να είναι ντόπιος και να μένει στο νησί, και έχει συμβούλιο που αποτελείται από δύο ανθρώπους του τόπου. Ο πριτάνος εκλέγεται από το νομοθετικό σώμα υπό την παρουσία ευγενών ή των συγκλητικών του νησιού.
Η δικαστική εξουσία παραχωρείται σε ένα δικαστήριο σε κάθε νησί, τέσσερα εφετεία και ένα δικαστήριο για αναβολές που απαρτίζονται από εφτά δικαστές, οι οποίοι εκλέγονται από το νομοθετικό σώμα. Η ποινική δικαιοδοσία είναι σε άλλα χέρια, χωρίζεται σε δύο κατηγορίες, σωφρονιστική και ποινική, και εφαρμόζεται από διαφορετικά δικαστήρια.
Οι ξένοι αποκτούν την ιθαγένεια έπειτα από 10 χρόνια κάνοντας αίτηση και παρουσιάζοντας εμπορικές επιτυχίες ή πρόοδο στις τέχνες και τις επιστήμες. Παίρνουν την ιθαγένεια επίσης ύστερα από 5 χρόνια εάν έχουν μεγάλη κτηματική περιουσία ή κάποιο ιδιαίτερο ταλέντο στις τέχνες ή τις επιστήμες και με την προϋπόθεση ότι θα παντρευτούν κάποιον που θα κατάγεται από τα Επτάνησα. Αυτά είναι κάποια από τα στοιχεία του Συντάγματος τους.
Μια πρόχειρη ματιά μου επιτρέπει να διαπιστώσω ότι το Σύνταγμα υιοθετεί τη φιλελεύθερη αντίληψη της νεότερης πολιτικής σχολής, αλλά δεν προφυλάσσεται αρκετά από ξένες επιδράσεις και διεισδύσεις.
Στην πραγματικότητα υπάρχει απόκλιση. Μετά τα δύο πρώτα χρόνια η Σύγκλητος, χωρίς να περιμένει την έγκριση των ευγενών, προχώρησε σε επανεκλογή και υποστηρίζει ότι ο πρίγκιπας θα αλλάξει σύντομα ή το όνομα ή τον τίτλο του. Και πράγματι, όσο το εξετάζω, πιστεύω ότι σύντομα θα καταρρεύσει λόγω της αδυναμίας του ή θα ανατραπεί όταν οι κυβερνήσεις την Ευρώπη θα έχουν το χρόνο να ασχοληθούν και με άλλα θέματα εκτός από τους καβγάδες των αυλών τους.
Η Ζάκυνθος φθονεί την Κέρκυρα, η οποία είναι μεγαλύτερη και ισχυρότερη. Και οι άνθρωποι εδώ μιλούν πολύ περιφρονητικά για την κυβέρνηση. Πιστεύουν ότι εξαγόρασαν ακριβά την ανεξαρτησία τους. Εξαναγκάστηκαν σε μεγαλεία που κοστίζουν παραπάνω από ό,τι αξίζουν. Τώρα έχουν 800 Ρώσους στρατιώτες στην πόλη, που ωστόσο πληρώνονται από τη Ρωσία. Επίσης περιγελούν και το Σύνταγμα που είναι μεγαλύτερο από την επικράτεια τους, Είναι 8σέλιδο κείμενο. Οι άνθρωποι αγαπούν την Αγγλία επειδή είναι ο σημαντικότερος καταναλωτής των αγαθών τους. Επίσης συμπαθούν και τους Γάλλους. Οι Ρώσοι όμως δεν είναι αρεστοί γιατί είναι σκληροί και άξεστοι.
Η επικοινωνία των ανθρώπων της Ζακύνθου με την Ιταλία τους έχει εμφυσήσει ιταλικό χαρακτήρα. Το ντύσιμο τους επίσης είναι σχεδόν ιταλικό με την προσθήκη φαρδιών παντελονιών και μουστακιών. Οι γυναίκες ζουν πολύ απομονωμένες. Οι άνθρωποι δεν επιθυμούν να σε βάλουν στην οικογένεια τους. Ένας άνδρας μπορεί έξω να σου κάνει πολλές χάρες και δουλειές και εξυπηρετήσεις, όμως δεν θα σε πάρει στο σπίτι του να δεις την οικογένεια του.
Όταν οι γυναίκες βγαίνουν έξω φορούν μια μικρή μαύρη μάσκα που περιστασιακά τη βγάζουν. Αυτοί οι άνθρωποι δεν έχουν τόσο σκούρα επιδερμίδα όσο οι Ιταλοί. Ο υποπρόξενος λέει ότι βάφονται με πούδρα και κοκκινάδι. Ίσως αυτή η συνήθεια να είναι το τελευταίο στάδιο της παρακμής που επικρατεί εδώ.
Η Ζάκυνθος δεν μπορεί να αυτοσυντηρηθεί, δεν μπορεί να παραγάγει τροφή τριών μηνών, αλλά υποχρεούται να υφίσταται ως ναυτική δύναμη. Η Ζάκυνθος είναι ένα μίγμα όλων των εθνών. Υπάρχουν ακόμη και κάποιοι απόγονοι των παλιών αγγλικών οικογενειών, και είναι όλοι τους ελληνορθόδοξοι ιερείς και αυτό αποτελεί ένα θλιβερό σχίσμα από το προτεσταντικό παρελθόν τους.
Τα ήθη και τα έθιμα διατηρούνται επί μακρόν, ακόμη κι όταν οι νόμοι έχουν ξεχαστεί. Σε ένα μικρό χωριό κοντά στη θάλασσα, που ονομάζεται Βολίμες, οι άνθρωποι συνηθίζουν να βάζουν ένα νόμισμα στο στόμα των νεκρών. Ίσως είναι ιδιαιτερότητα τοπική ή συνήθεια κάποιων οικογενειών να δίνουν χρήματα στο νεκρό για να πληρώσει το βαρκάρη στον κάτω κόσμο. Είναι πιθανό κάτι να έχει συμβεί στο παρελθόν και να δημιούργησε αυτό το έθιμο, αλλά αυτό δεν το γνωρίζει η ιστορία. Αλλά είναι αξιοσημείωτο και δείχνει τις τάσεις των ανθρώπων.