Η Βέροια είναι πόλη της Μακεδονίας, έδρα του Δήμου Βέροιας και πρωτεύουσα του νομού Ημαθίας στην Κεντρική Μακεδονία. Είναι κτισμένη στους πρόποδες του Βερμίου. Είναι γνωστή για την παραδοσιακή αρχιτεκτονική στις παλαιές γειτονιές της και τις πολυάριθμες βυζαντινές και μεταβυζαντινές εκκλησίες της.
Δεν υπάρχει ασφαλής προσδιορισμός της ετυμολογίας του ονόματος και υπάρχουν διάφορες εκδοχές περί αυτού. Σύμφωνα με γλωσσολόγους, η κατάληξη -ροια είναι παράγωγο του ρήματος ρέω και προσδίδεται σε πόλεις πλούσιες σε υδάτινα αποθέματα, πράγμα το οποίο ισχύει για την περιοχή της Βέροιας. Το ρήμα φέρω στην αρχαία ελληνική ενέχει και την έννοια είμαι πλούσιος σε κάτι, εξ ου και η λέξη φερνή, που σημαίνει προίκα. Οι δε Τούρκοι κατακτητές την αποκαλούσαν Καραφέρρια, δηλαδή Μαυρο-Βέροια λόγω της καταχνιάς κατά την υγρή χειμερινή περίοδο. Παλιότερα η λέξη ορθογραφόταν Βέρροια (με δύο ρω).
Μια άλλη γλωσσολογική ερμηνεία αποδίδει την ονομασία της Βέροιας στη φράση φέρειν ρόιας που σημαίνει παράγει ρόδια, πράγμα το οποίο επίσης ισχύει για την περιοχή. Τούτο, όμως, ενδέχεται και να μην ευσταθεί, γιατί κατά την άποψη των ειδικών δεν ήταν δυνατόν να ευδοκιμούν στην περιοχή οι ροδιές λόγω των χαμηλών θερμοκρασιών κατά τη χειμερινή περίοδο.
Σύμφωνα με τη μυθολογία η Βέροια είναι κόρη του Ωκεανού και της Θέτιδος, ή κόρη του Αδώνιδος και της Αφροδίτης. Η πόλη λέγεται ότι κτίστηκε από το Μακεδόνα στρατηγό Φέρωνα, ο οποίος έδωσε στην πόλη το όνομά του (το γράμμα Φ εκείνη την εποχή στην περιοχή προφέρεται ως Β). Κατά την εκδοχή της μακεδονικής μυθολογίας η πόλη κτίστηκε από το βασιλιά Βέρητα, ο οποίος της έδωσε το όνομα της μιας από τις κόρες του. Τα ονόματα των γόνων του βασιλιά ήταν Βέροια, Μίεζα και Όλγανος και Ορέστης.
Την ονομασία Βέροια πήραν από τη μακεδονική μητρόπολη πολλές πόλεις του κόσμου, όπως η Βέροια ή Βερόη της Θράκης (πλέον Στάρα Ζαγόρα της Βουλγαρίας), το μετονομασθέν Χαλέπι της Συρίας, τα Βέρρια ή Βέρροια της Λακωνίας, η Berea του Οχάιο των Η.Π.Α. (και άλλοι οικισμοί της Αμερικής), μια συνοικία του Γιοχάνεσμπουργκ της Αφρικής, κ.ά.
Στα χρόνια των διαδόχων του Μεγάλου Αλεξάνδρου η Βέροια άρχισε να ξεχωρίζει ως η πιο σημαντική πόλη στην περιοχή. Η Βέροια ήταν η πρώτη που παραδόθηκε στους Ρωμαίους το 168π.Χ. Η Βέροια έγινε έδρα του «Κοινού των Μακεδόνων», είχε Βουλή, έκοβε δικό της νόμισμα, ενώ γίνονταν και αθλητικοί αγώνες, που ονομάζονταν «Ολύμπια» ή και «Αλεξάνδρεια» προς τιμήν του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Την επισκέφτηκε ο Απόστολος Παύλος το 48/49μ.Χ. Επί Διοκλιτιανού ήταν η δεύτερη σημαντική πόλη της Μακεδονίας, μετά τη Θεσσαλονίκη.
Η μεγάλη πολιτιστική της παράδοση συνεχίστηκε και στην βυζαντινή εποχή. Έγινε έδρα επισκοπής και αναφέρεται στο βίο της Αγίας Θεοδώρας (9ος αιώνας) ως πόλη τειχισμένη που διοικητικά υπαγόταν στη Θεσσαλονίκη. Ο Σαμουήλ την κατέλαβε στα 989μ.Χ. αλλά δεν μπόρεσε να την κρατήσει. Οι Νορμανδοί που προσπάθησαν να την πάρουν. έναν αιώνα αργότερα (1081) αποκρούστηκαν με επιτυχία.
Μετά την πτώση της Κωνσταντινούπολης στους Φράγκους (1204), η Βέροια προσαρτήθηκε στο λατινικό βασίλειο της Θεσσαλονίκης μαζί με την Έδεσσα, αλλά ο Ιωαννίτσης των Βουλγάρων στράφηκε προς τα εκεί και την κατέλαβε. Αργότερα η Αυτοκρατορία της Νίκαιας κατάφερε να την προσαρτήσει.
Επί Τουρκοκρατίας η Βέροια μετατράπηκε σε στρατιωτική βάση των Τούρκων, αλλά συνέχισε να ανθεί οικονομικά. Στα τελευταία χρόνια της τουρκικής κατοχής, ζούσαν εκεί ισάριθμοι μουσουλμάνοι και χριστιανοί, ενώ υπήρχε και σημαντική εβραϊκή κοινότητα.
Στα τέλη του 18ου προς τον 19ο αιώνα ο πληθυσμός της αριθμούσε 18 με 20.000 κατοίκους. Η πόλη ήταν ονομαστή για μάλλινα της νεροτριβής και κατείχε ειδικότητα στα λουτρικά από βαμβάκι ή λινάρι που ήταν περιζήτητα σε όλη την Τουρκία. Στη στροφή αυτού του αιώνα τη πήρε ο Αλή πασάς των Ιωαννίνων.
Η επαναστατική κίνηση στη περιοχή ατύχησε στα 1821, ενώ η δράση του Φιλικού Αναστάσιου Καρατάσου, από τη Δοβρά Βέροιας, συνδέεται περισσότερο με τα γεγονότα της Νάουσας. Απελευθερώθηκε από τον ελληνικό στρατό στις 16 Οκτωβρίου του 1912. Το 1946 κηρύχθηκε πρωτεύουσα του νομού Ημαθίας.
Με πληροφορίες από: https://el.wikipedia.org/wiki/Βέροια
