Η Αμαλασούνθα (Amalasuntha, 495 – 30 Απριλίου 535) ήταν αντιβασίλισσα (526 – 534) και βασίλισσα (534 – 535) των Οστρογότθων της Ιταλίας. Ήταν η μικρότερη κόρη του Θευδέριχου του Μέγα από την δυναστεία των Αμαλών. Έμεινε γνωστή στην ιστορία για τις στενές σχέσεις της με τον αυτοκράτορα Ιουστινιανό οι οποίες τελικά είχαν αποτέλεσμα να αποφασίσει να επιτεθεί στρατιωτικά ο Ιουστινιανός στην Ιταλική χερσόνησο μετά την δολοφονία της.
Η Αμαλασούνθα ήταν έξυπνη και είχε λάβει τεράστια μόρφωση. Μιλούσε τρεις γλώσσες Λατινικά, Ελληνικά και Γοτθικά, μελετούσε έντονα την φιλοσοφία και ήταν γνώστρια της Σοφίας του Σολομώντα. Είχε σε μεγάλο βαθμό όλα τα προσόντα που είχαν οι πριγκίπισσες στην εποχή της όπως εξυπνάδα, γονιμότητα, ευγένεια και καλοσύνη τα οποία τονίζονται περισσότερο σε σχέση με όλες τις πριγκίπισσες των Οστρογότθων.
Η Αμαλασούνθα παντρεύτηκε το 515 τον Ευθάριχο, Οστρογότθο ευγενή του οίκου των Αμαλών. Ο πατέρας της αποφάσισε να την παντρέψει με έναν ευγενή από την δική του βασιλική οικογένεια προκειμένου να νομιμοποιήσει τα δικαιώματα της να τον διαδεχτεί στον θρόνο. Ο σύζυγός της, όμως, πέθανε στα πρώτα χρόνια του γάμου τους και την άφησε με δύο μικρά παιδιά τον Αταλάριχο και την Ματασούνθα, μετέπειτα σύζυγο του Γερμανού.
Μετά τον θάνατο του άνδρα της στις 28 Αυγούστου του 526 νέος βασιλιάς εξελέγη ο γιος της Αταλάριχος, αλλά η Αμαλασούνθα κράτησε την εξουσία ως κηδεμόνας για τον 10χρονο γιο της. Βαθιά διαποτισμένη από τον Ρωμαϊκό πολιτισμό, έδωσε και στον γιο της τη ρωμαϊκή παιδεία ενώ ήταν αντίθετη με τις ιδέες των Γότθων ευγενών που ήθελαν να ακολουθήσει τις δικές τους φιλοδοξίες. Ως αποτέλεσμα διέταξε την σύλληψη και την εκτέλεση τριών Γότθων ευγενών για τους οποίους είχε υποψίες ότι είχαν συνωμοτήσει εναντίον της. Απέκτησε στενές σχέσεις με τον Ρωμαίο αυτοκράτορα Ιουστινιανό σε βαθμό που ακούγεται ότι ήθελε να του παραδώσει τους θησαυρούς των Γότθων. Ο πρόωρος θάνατος του γιου της Αταλάριχου ματαίωσε τα σχέδια της.
Μετά τον θάνατο του μικρού Αταλάριχου η Αμαλασούνθα επέλεξε ως νέο της σύζυγο και διάδοχο στον θρόνο τον ξάδελφο της Θεόδατο με την ελπίδα να εξευμενίσει τους αντιπάλους της και να κερδίσει την υποστήριξη τους. Η επιλογή ήταν ατυχέστατη για την ίδια, επειδή ο νέος της σύζυγος ανήκε στον σκληρό πυρήνα των Γότθων οι οποίοι είχαν αντιταχθεί έντονα στις επιλογές της για προσέγγιση με τους Ρωμαίους, οι ίδιοι αντέδρασαν έντονα απέναντι στον Θεόδατο για τον γάμο του αυτό. Ο Θεόδατος σαν απάντηση διέταξε την σύλληψη της Αμαλασούνθας η οποία φυλακίστηκε στο νησί στην λίμνη Μπολσένα, εκεί στραγγαλίστηκε στις 30 Απριλίου 535 κατ’ εντολή του στο μπάνιο της.
Η δολοφονία της Αμαλασούνθας έδωσε την πρόφαση στον Ιουστινιανό να επιτεθεί στην Ιταλία ξεκινώντας τους Γοτθικούς πολέμους με τελικό αποτέλεσμα την διάλυση του βασιλείου των Οστρογότθων. Ο ιστορικός Προκόπιος αναφέρει ότι η Αμαλασούνθα και ο Ιουστινιανός είχαν τόσο στενές σχέσεις που λίγο πριν τον θάνατο της η Αμαλασούνθα διαπραγματευόταν με τον Ιουστινιανό προκειμένου να του παραδώσει ολόκληρο το Γοτθικό βασίλειο. Η επίθεση του Ιουστινιανού είχε σαν αποτέλεσμα την εξέγερση των Γότθων εναντίον του Θεόδατου, ο ίδιος ανατράπηκε και εκτελέστηκε από τον Ουίτιγις (536).
Λεπτομέρειες σχετικά με τον χαρακτήρα και την ζωή της Αμαλασούνθας μας δίνουν εκτός από τον ιστορικό Προκόπιο και τα γράμματα του Κασσιόδωρου ο οποίος ήταν κύριος σύμβουλος και πρωθυπουργός της, ο Κασσιόδωρος ανήκε στην φίλορωμαϊκή μερίδα των Γότθων.