Στα μέσα της 4ης χιλιετίας π.Χ., η Αίγυπτος ήταν διαιρεμένη σε δύο βασίλεια, την Άνω Αίγυπτο και την Κάτω Αίγυπτο. Η Άνω Αίγυπτος ήταν στο νότο, είχε πρωτεύουσα Νέκχεν (Ιερακόπολη) και σε αυτή λατρεύονταν κυρίως ο θεός Σεθ, τον οποίο ενσάρκωνε ο Φαραώ φορώντας κόκκινο στέμμα, και η θεά κόμπρα Βουτώ. Η Βόρεια η Κάτω Αίγυπτος ήταν υπό την προστασία της Νεχμπέτ η οποία απεικονιζόταν σαν γυναίκα ή γύπας, με σημαντικότερη πόλη την Μπεχνέτ. Εδώ ο φαραώ φορούσε λευκό στέμμα και θεωρούνταν άμεσος απόγονος του ιερακόμορφου θεού Ώρου προστάτη του βασιλείου.
Η ιστορία αυτής της περιόδου είναι αμφιλεγόμενη. Στην αρχή το βόρειο βασίλειο νίκησε το νότιο σε μάχη και επεξέτεινε την δύναμη του στην Άνω Αίγυπτο. Αυτήν την περίοδο η λατρεία του Ρα, του θεού Ήλιου της Ηλιούπολης, διαδόθηκε σε όλη την Αίγυπτο. Η συγκεκριμένη θεότητα αποδείχθηκε πολύ σημαντική για την ιστορία της μοναρχίας, διότι, σύμφωνα με το θρησκευτικό δόγμα που αναπτύχθηκε η απόλυτη εξουσία του φαραώ, ο ανώτατος άρχοντας ήταν γιος του Ρα που είχε γεννηθεί από την ένωση του θεού με τη βασίλισσα μητέρα. Οι πληθυσμοί τόσο στον βορρά όσο και στον νότο ασχολούνταν αρχικά με την γεωργία και την παραγωγή κεραμικών, λινών υφασμάτων και πέτρινων εργαλείων.
Λίγο καιρό μετά την νίκη του βασιλείου του βορρά, εξεγέρσεις δίχασαν ακόμα μια φορά το έθνος. Μια διαμάχη που εκδηλώθηκε στις αρχές της 3ης χιλιετίας π.Χ. ανέτρεψε οριστικά την κατάσταση, οδηγώντας στην εδραίωση του ελέγχου από το βασίλειο του νότου και στην ένωση της Άνω με την Κάτω Αίγυπτο. Σύμφωνα με την παράδοση, αυτή η ένωση έλαβε χώρα υπό τον φαραώ Ναρμέρ. Σε αυτόν τον φαραώ αποδίδεται η ίδρυση της πρωτεύουσας του ενωμένου βασιλείου, της Μέμφιδας, που χτίστηκε συμβολικά στο σημείο όπου το Δέλτα συναντά την Κοιλάδα του Νείλου. Ωστόσο οι χωριστές ταυτότητες των δύο τμημάτων του έθνους κατονομάζονταν στους βασιλικούς τίτλους και υμνούνταν στις τελετουργίες της επετειακής γιορτής. Κατά τη στέψη του ο φαραώ φορούσε ένα συμβολικό διπλό στέμμα: το λευκό μέρος αντιπροσώπευε την εξουσία του επί του νότιου βασιλείου.
Αυτή η αναφορά στο διπλό βασίλειο γινόταν και κατά την τελετή του ιωβηλαίου της στέψης ή αλλιώς κατά τον εορασμό του Χεμπ-Σεντ. Επρόκειτο για την πιο σημαντική γιορτή της αρχαίας Αιγύπτου, κατά την οποία ο φαραώ έπαιρνε δύναμη για να πολεμήσει τις δυνάμεις του κακού και να διατηρήσει τη σταθερότητα της βασιλείας του μέσω μιας συμβολικής σειράς τελετουργιών.
Η τελετή είχε μεγάλη διάρκεια και ήταν πολύπλοκη. Μια πομπή με επικεφαλής τον φαραώ και τα αγάλματα των θεών έφτανε στην περιοχή των τεσσάρων οίκων. Όταν ο φαραώ έμπαινε μέσα, περιβαλλόταν πάλι τα ενδύματα του βασιλιά της Άνω και της Κάτω Αιγύπτου. Το βράδυ, κρατώντας ένα σύμβολο της κυριαρχίας του επί των δύο βασιλείων, διέτρεχε μια μικρή απόσταση σε μια τελετουργική απόδειξη της ανανεωμένης δύναμης του.
Ο ίδιος ο φαραώ ήταν η προσωποίηση των δυο βασιλείων, μολονότι οι αποσχιστικές τάσεις υπέβοσκαν πάντα στην Αίγυπτο και επανεμφανίζονταν δυναμικά τις εποχές των μεγάλων κρίσεων. Η θρησκεία έπαιζε βασικό ρόλο στη σταθερότητα της κατάστασης. Λέγεται ότι οι μονάρχες των δύο πρώτων δυναστειών δικαιούνταν να βασιλέψουν επειδή κατάγονταν απευθείας από τους θεούς, συνεπώς θεωρούνταν εγγύηση για την ευημερία, τη δικαιοσύνη και τη γαλήνη του αιγυπτιακού λαού στη γη.
Η αιγυπτιακή κοινωνία είχε μια ιεραχική δομή. Στην κορυφή της ιεραρχίας βρισκόταν ο φαραώ με την οικογένεια του και ακολουθούσαν οι ανώτεροι αξιωματούχοι, όπως ο βεζίρης, οι αρχιερείς και οι ανώτεροι αξιωματικοί του στρατού. Η επόμενη βαθμίδα περιλάμβανε γραφείς, ιερείς, στρατιώτες, τεχνίτες και εξειδικευμένους εργάτες. Τέλος, την κατώτερη βαθμίδα καταλάμβαναν οι αγρότες και οι δούλοι.
Οι πολυάριθμοι βασιλικοί αξιωματούχοι -συγγενείς του βασιλιά ή απλοί πολίτες, των οποίων η εντιμότητα, η πίστη και η αφοσίωση τούς είχαν κάνει να ξεχωρίζουν- διορίζονταν από τον ίδιο τον φαραώ. Διατηρούσαν ισόβια το αξίωμα τους κια πληρώνονταν αδρά για να πράξουν τα δέοντα, ώστε οι δυσαρέσκειες που κατά καιρούς εκδηλώνονταν στο βασίλειο να μην θέτουν σε κίνδυνο το βασίλειο. Το πιο σημαντικό αξίωμα ήταν εκείνο του βεζίρη, ο οοποίος ενεργούσε ως επικεφαλής του δικαστικού σώματος, των αρχιτεκτόνων, ενώ ήταν και φύλακας των αρχείων.
Συχνά πίστευαν ότι ένας τέτοιος αξιωματούχος διέθετε ειδικές μαγικές και θρησκευτικές δυνάμεις, όπως στην περίπτωση του Ιμχοτέπ, βεζίρη στη διάρκεια της βασιλείας του φαραώ Ζοζέρ, ο οποίος έγινε αντικείμενο λαϊκής λατρείας διότι το θεωρούσαν μεγάλο θεραπευτή. Η πλειονότητα των άλλων αξιωματούχων, υπό τον βεζίρη, ασχολούνταν κυρίως με τη διαχείριση των οικονομικών του κράτους.
Αυτός ο στρατός των γραφειοκρατών εργαζόταν σε τμήμα υπηρεσιών που βρίσκονταν στη Μέμφιδα, την πρωτεύουσα κοντά στο ανάκτορο του φαραώ. Κοσμοπολίτικη πόλη, πολιτικό, διοικητικό και πολιτιστικό κέντρο της χώρας, η Μέμφιδα ήταν επίσης η έδρα του βασιλικού ανακτόρου και της Αυλής. Εκεί καταστρώνονταν όλα τα μεγάλα αστικά και κατασκευστικά σχέδια ανάπτυξης.
Οι αγρότες βρίσκονταν στη βάση της αιγυπτιακής κοινωνίας και αντιπροσώπευαν την πλειονότητα του πληθυσμού. Στη διάρκεια των τριών μηνών που ο Νείλος πλημμύριζε τα χωράφια, καθιστώντας τις αγροτικές δουλειές αδύνατες, οι αγρότες απασχολούνταν στην κατασκευή των πυραμίδων. Με αυτόν τον τρόπο το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού δεν έμενε άεργο, κάτι που αναπόφευκτα θα συντελούσε στην εκδήλωση δυσαρέσκειας και θα υποδαύλιζε τον κίνδυνο μιας εξέγερσης. Δούλοι, οι οποίοι βρσίκονταν στην κατώτερη βαθμίδα της κοινωνικής κλίμακας, δούλευαν επίσης στις πυραμίδες, μαζί με τους αγρότες, και επιπροσθέτως παρείχαν στον φαραώ και την Αυλή του όλα όσα χρειάζονταν.
Με πληροφορίες από: nationalgeographic