Ο ιστορικός Παύλος Καρολίδης σκιαγραφεί τον Ηράκλειο ως εξής: «Ένας από τους μεγάλους αυτοκράτορες στους οποίους το Χριστιανικό Ελληνικό Κράτος του Βυζαντίου και αυτό το Χριστιανικό Έθνος των Ελλήνων οφείλει τη δύναμη του για αιώνες, το μεγαλείο, τη δόξα, μερικώς δε και την εθνική του ύπαρξη, είναι ο Ηράκλειος. Ο Ηράκλειος έζησε και βασίλευσε σε χρόνους κατά τους οποίους το έθνος βρισκόταν σε μεγάλους κινδύνους που αφορούσαν τη ζωή του και την ύπαρξη του. Το Βυζαντινό Κράτος σώθηκε από αυτούς τους κινδύνους μόνο με τις μεγάλες και σπάνιες αρετές του Ηράκλειου τις οποίες είχε αυτός και ως βασιλιάς και ως άνθρωπος. Μεγαλοφυία στρατιωτική και πολιτική, ευσέβεια χριστιανική φιλοπατρία, βαθιά συνείδηση των βασιλικών καθηκόντων και πιστή εκτέλεση αυτών και τέλος η ανδρεία και η γενναιότητα ήταν οι κυριότερες από αυτές τις αρετές».
Οι νίκες του Ηράκλειου, απέναντι στους Αβαροσλάβους και τους Πέρσες, λαμπρύνουν τον Μεσαιωνικό Ελληνισμό. Στους συγχρόνους του προκάλεσε θαυμασμό και κατάπληξη. Από Ανατολή (Ινδίες) και Δύση (Γαλλία) έρχονται πρέσβεις για να τον συγχαρούν. Ο Βυζαντινολόγος Brehier χαρακτήρισε τον Ηράκλειο ως «τον μεγαλύτερο στρατηγό του ρωμαϊκού κράτους από την εποχή του Τραϊανού».
Ο Βρετανός Γιββών γράφει τα εξής για τον αυτοκράτορα: «Το αποτέλεσμα του αγώνα διακήρυξε σε όλον τον κόσμο ότι ήταν δυνατό να νικηθούν οι Πέρσες. Από την εποχή του Στειπίωνα και του Αννίβα δεν είχε εκτελεστεί έργο τόσο τολμηρό, όσο η επιχείρηση που ανέλαβε ο Ηράκλειος για την απελευθέρωση του Κράτους. Ανέβηκε πάλι στο θρόνο για να δεχτεί τα συγχαρητήρια της Γαλλίας και της Ινδίας και στη γνώμη όλου του κόσμου η δόξα του Ηράκλειου αμαύρωσε την φήμη του Μωυσή, του Αλέξανδρου και του Ηρακλή».
Με την ανάκτηση των μονοφυσιτικών επαρχιών (Συρία-Παλαιστίνη-Αρμενία-Αίγυπτος) από τον Ηράκλειο παρουσιαζόταν μια ευκαιρία προσέγγισης Ορθοδόξων και Μονοφυσιτών. Για να πετύχει ο Ηράκλειος την συνδιαλλαγή, εξέδωσε το 638, με εισήγηση του πατριάρχη Σέργιου την «Έκθεση», στην οποία διατυπωνόταν η άποψη ότι ο Χριστός είχε μία θέληση, την θεϊκή, που απορρόφησε την ανθρώπινη. Έτσι δημιουργήθηκε ο Μονοθελητισμός, ο οποίος όμως αντί να συμφιλιώσει Ορθόδοξους και Μονοφυσίτες, μεγάλωσε τις μεταξύ τους αντιθέσεις, με αποτέλεσμα πολλοί Μονοφυσίτες να προτιμήσουν τους Άραβες και πολλοί να γίνουν μωαμεθανοί, αφού το Ισλάμ είχε αρχίσει ήδη να εξαπλώνεται.
Ο Ηράκλειος καθιέρωσε πρώτος τον αρχαιοελληνικό όρο «Βασιλεύς». Μέχρι τότε χρησιμοποιούνταν λατινικοί όροι για το αυτοκρατορικό αξίωμα. Σε Νεαρά του 629 ο αυτοκράτορας και ο διάδοχος του υπογράφουν ως «πιστοί εν Χριστώ αδελφοί». Λίγο αργότερα η αυτοκράτειρα θα πάρει τον τίτλο «βασίλισσα», ενώ συνεχίζει να χρησιμοποιείται ο όρος «αυγούστα». Επί Ηρακλείου η λατινική γλώσσα παραμερίζεται οριστικά από τη διοίκηση και ως επίσημη γλώσσα του Βυζαντινού Κράτους καθιερώνεται η ελληνική. Έτσι στα χρόνια του Ηράκλειου συντελείται ο πλήρης ελληνισμός του Βυζαντινού Κράτους.
Ο Ηράκλειος μετά από βασιλεία 30 ετών και δέκα μηνών πεθαίνει τον Φεβρουάριο του 641, αφού αναδείχθηκε ένας από τους σπουδαιότερους αυτοκράτορες του Βυζαντίου.