Η κρίση μεταξύ αριστοκρατικών και δημοκρατικών που είχε για χρόνια αποσοβηθεί, εκδηλώθηκε ξανά το 462π.Χ., την εποχή που ο Κίμων βρισκόταν στην Πελοπόννησο με 4.000 οπλίτες. Τότε «γενόμενος του δήμου προστάτης ο Εφιάλτης ο Σοφωνίδου… επί Κόνωνος άρχοντος», αφαίρεσε από την Βουλή του Αρείου Πάγου, που ήταν «η της Πολιτείας φυλακή», κατά τον Αριστοτέλη, τις πολιτικές αρμοδιότητες. Η ενέργεια αυτή, που οδήγησε στην τελείωση της Αθηναϊκής δημοκρατίας, ήταν οριστική, όσο και αν προσπάθηκε, μετά την επιστροφή του, ο Κίμων να μεταπείσει τον δήμο να την αναιρέσει, δεν το κατόρθωσε. Η απουσία του Κίμωνα ήταν μοιραία γιατί ο δήμος εύκολα πείσθηκε -είχε από χρόνια προετοιμασθεί- να ψηφίσει τη μεταρρύθμιση που πρότεινε ο Εφιάλτης μαζί με κάποιον άλλο Αθηναίο τελείως άγνωστο, τον Αρχέστρατο.
Για τον Εφιάλτη, τον αρχηγό των δημοκρατικών, υπάρχουν τόσο λίγα στοιχεία, ώστε μόνο απλή σκιαγραφία του είναι δυνατόν να δοθεί και αυτή με μεγάλη δυσκολία. Οι σποραδικές φράσεις που υπάρχουν στον Αριστοτέλη, στον Πλούταρχο, στον Αιλιανό και στον Διόδωρο παρουσιάζουν την εικόνα ακέραιου ανθρώπου. Μολονότι η μεταρρύθμιση που έκανε στο πολίτευμα ήταν ουσιαστική, οι μεταγενέστεροι δεν βρήκαν τίποτα το επιλήψιμο να του προσάψουν, όποιες κι αν ήταν οι πολιτικές του ιδέες.
Είναι άγνωστη τόσο η καταγωγή, όσο και ο δήμος όπου κατοικούσε ο Εφιάλτης. Ο πατέρας του Σοφωνίδης είναι γνωστός μόνο από το πατρωνυμικό του πολιτικού. Είναι χαρακτηριστική και έχει ιδιαίτερη βαρύτητα η φράση του Αριστοτέλη ότι ο Εφιάλτης «δοκών και αδωροδόκητος είναι και δίκαιος προς την πολιτείαν». Ο άνθρωπος αυτός έχει μια ολοκληρωμένη παιδεία -προφανώς τη σπουδαία φιλοσοφική κατάρτιση που διέθεταν οι σημαντικές προσωπικότητες της εποχής του, όπως ο Περικλής και ο Αριστείδης, με τους οποίους τον μνημονεύει ως φιλόσοφο ο Αιλιανός.
Ήταν φτωχός και με κανένα τρόπο δεν δεχόταν την παραμικρή χορηγία, ούτε από τους φίλους του. Χαρακηριστκό είναι το ακόλουθο περιστατικό: Κάποτε οι φίλοι θέλησαν να του δώσουν δέκα τάλαντα, εκείνος όμως δεν τα δέχθηκε με το εξής επιχείρημα: «αυτά θα με αναγκάσουν, επειδή θα σας ντρέπομαι, να αποκρύψω κάτι από τα δίκαια, επειδή όμως ούτε θέλω να σας ντρέπομαι ούτε να σας χαρίζομαι, θα σας φανώ δυσάρεστος». Ακόμη, όταν κάποτε ένας στρατηγός τον κατηγόρησε ως φτωχό, αποκρίθηκε: «γιατί όμως δεν αναφέρεις και το άλλο, ότι είμαι δίκαιος;». Η πενία του Εφιάλτη σε συνάρτηση με τη μεγάλη παιδεία που είχε, οδήγησε τους ιστορικούς στο συμπέρασμα ότι η οικογένεια του, αν και παλαιότερα εύπορη, είχε χάσει την περιουσία της όταν εκείνος πολιτεύθηκε.
Το στοιχείο αυτό που αποκαλύπτει τον Εφιάλτη ανυποχώρητο δημοκρατικό και ηγέτη με απόλυτο αίσθημα ευθύνης είναι αυτό που σημειώνει ο Πλούταρχος στον βίο του Περικλή, λέγοντας πως ο Εφιάλτης «ενέπνεε φόβο στους ολιγαρχικούς και ήταν άκαμπτος στην απαίτηση ευθυνών και στην καταδίωξη εκείνων που αδικούσαν τον λαό». Από τη φράση αυτή του Πλούταρχου και σε συσχετισμό με όσα γράφει ο Αριστοτέλης, βγαίνει το συμπέρασμα ότι ο Εφιάλτης, σκοπεύοντας να καταλύσει τη δύναμη του Αρείου Πάγου, είχε καταγγείλει πολλούς από την τάξη των αριστοκρατικών πως δεν είχαν διαχειρισθεί σωστά το δημόσιο χρήμα ούτε τίμησαν το αξίωμα που τους είχε ανατεθεί. Με την τακτική αυτή, που είναι ανάγκη να υποθέσει κανείς ότι θα την τηρούσε πολύ πριν από τη μεταρρύθμιση, για να κλονίσει στη συνείδηση του δήμου το κύρος των αριστοκρατικών ως αρχόντων, πέτυχε χωρίς δυσκολία την έγκριση της μεταρρύθμισης του από τον δήμο, όταν την εισηγήθηκε στην Εκκλησία του 462π.Χ.
Εξαιτίας της αποφασιστικής πολιτικής του γραμμής φαίνεται πως απέκτησε και πολλούς εχθρούς, και πρέπει να είχε γίνει το φόβητρο των αριστοκρατικών, ιδιαίτερα εκείνων που είχαν λόγους να φοβούνται τη δικαιοσύνη του, τις άκαμπτες αρχές και τη συνέπεια της πολιτικής του. Επειδή στην εποχή του -αλλά και παλαιότερα- υπήρχαν μυστικοί πολιτικοί σύλλογοι («εταιρείες» τις ονομάζει ο Αριστοτέλης), που φρόντιζαν να λειτουργούν παρασκηνιακά για την υποστήριξη της γραμμής των κομμάτων τους, σε κάποιον από αυτούς τους συλλόγους θα μπορούσε να αποδοθεί η άγρια δολοφονία του.
Όσα αναφέρει σχετικά ο Διόδωρος ο Σικελιώτης (όχι μόνο δεν μπορούσε να αποφύγει την τιμωρία για τις φοβερές παρανομίες που του προσήψαν, αλλά δολοφονήθηκε νύχτα και έτσι κανείς δεν έμαθε ποτέ πώς έχασε τη ζωή του) δεν δείχνουν τίποτα άλλο παρά τη μεγάλη εχθρότητα που είχε δημιουργηθεί εναντίον του Εφιάλτη στους κύκλους των αριστοκρατικών, που πέτυχαν τελικά να τον δολοφονήσουν, χωρίς ποτέ να ανακαλυφθούν. Ο Εφιάλτης, σύμφωνα με τις αρχαίες πηγές, δολοφονήθηκε λίγο καιρό μετά την μεταρρύθμιση. Η εναντίον του ενέργεια πρέπει να τοποθετηθεί χρονικά στο 461π.Χ.
Με πληροφορίες από: Ιστορία του Ελληνικού Έθνους