Η εικόνα του Δία ως πατέρα θεών και ανθρώπων, όπως επισημαίνεται στο άρθρο «Ο Ορφέας και το ορφικό κοσμοείδωλο», συνιστά ένα κοσμοείδωλο οικογενειακής μορφής. Αυτή η προσέγγιση παρέχει τη δυνατότητα της ερμηνείας και της παραδοχής περί της τιμωρίας εκείνου που παραβαίνει αυτούς τους νόμους, πράγμα που συνιστά μια προσωπική ευθύνη.
Ευθύνη
Προσωπική
Η παρεμβολή των ανθρώπων στις διαμάχες των θεών αποβαίνει κατά το πλείστον στον αφανισμό τους. Παράδειγμα είναι ο Λίνος, γιος της Ουρανίας και του Αμφιμάρου από την Χαλκίδα Εύβοιας. Σύμφωνα με την θηβαϊκή εκδοχή τον φόνευσε ο Απόλλωνας. Ο Λίνος θεωρείται σοφός και δάσκαλος του Ηρακλή, κυρίως όμως εκθειάζεται ως ευρετής των γραμμάτων. Σχετικά με το θάνατό του πιστεύεται ότι προκλήθηκε από τον Ηρακλή, ο οποίος τον χτύπησε με τη λύρα, όταν ο Λίνος προσπάθησε να τον τιμωρήσει, επειδή ο μαθητής δεν επιδείκνυε πρόοδο στη μουσική.
Θύμα της υψηλοφροσύνης του υπήρξε και ο Θάμυρις ή Θαμύρας, γιος του Φιλάμμωνος, επειδή υποστήριξε ότι μπορούσε να νικήσει στη μουσική, ακόμη και τις Μούσες. Έτσι ευρισκόμενος στην Οιχαλία τυφλώθηκε από τις Μούσες και έχασε τη μνήμη του. Θεωρείται ως ο εφευρέτης πολλών μουσικών εφαρμογών.
Είναι φυσικό όποιος με τα έργα του αμφισβητεί την τάξη των θεών, την φυσική δηλαδή κατάσταση των πραγμάτων, να υφίσταται την τιμωρία, ήτοι την αντίδραση της φύσης. Κατ’ αυτήν την έννοια μερικοί μπορούν να θεωρηθούν για κάποιες πράξεις τους, που έχουν τον χαρακτήρα της αμφισβήτησης, ως παραδείγματα προς αποφυγήν.
Οι εκ των θεοπρόπων, όταν αντιμετώπισαν αρνητικά την θεότητα, διά του αφανισμού τους ωφέλησαν εκείνους που αναζητούν, αλλά και αποδέχονται την γνώση της τάξης και της ισχύος των δυνάμεων που υπάρχουν στη φύση και είναι υπέρμετρες των ανθρώπων.
Κληρονομούμενη
Η εκδοχή περί της κληρονομούμενης ευθύνης έχει συνέχεια, αφού η τιμωρία διαλαμβάνει και τους απογόνους. Με αφορμή κυρίως τα λεγόμενα περί του Οιδίποδα, ο οποίος ήταν γιος του Λάιου και της Ιοκάστης (ο Όμηρος την ονομάζει Επικάστη), για τον οποίο είχε λεχθεί ότι θα γίνει πατροκτόνος και αιμομίκτης στην περίπτωση που θα παράκουγε τις εντολές του θεού.
Αναπτύχθηκαν τρία κυρίως έργα, τα οποία έδωσαν και την πρώτη ύλη για την σύνθεση πολλών ιστοριών και τραγουδιών. Μεταξύ των πρώτων φέρεται ο Όμηρος ως ο ποιητής έργου με την ονομασία «Θηβαΐς». Το έργο αυτό σχετίζεται με την αμφισβήτηση των σχέσεων των μελών μιας οικογένειας, αφού οι κανόνες, που την διέπουν, έχουν θεϊκή προέλευση. Το άλλο έργο ονομάζεται «Οιδιπόδεια», αφορά κυρίως στα έργα του ομώνυμου ήρωα. Τέλος, οι «Επίγονοι», συνιστούν την επιβεβαίωση περί της κληρονομούμενης ευθύνης, αφού έχουν ως αντικείμενο τα δεινά των προγόνων, που συνεχίζονται όμως στους επιγόνους.
Ο Λακεδαιμόνιος Κιναίθων είναι ένας παλαιότατος ποιητής, μνημονευόμενος ως ο ποιητής της «Μικρής Ιλιάδος», αλλά και της «Οιδιπόδειας». Η τελευταία σύνθεση εκτεινόμενη κατά την παράδοση σε 6600 στίχους περιέγραψε επίσης την ιστορία του Οιδίποδα.
Ονομαστός επίσης είναι ο Αντίμαχος ο Τήιος αναφερόμενος ως κυκλικός ποιητής, από τον Πλούταρχο και τον Κλήμεντα τον Αλεξανδρέα. Είναι ο συγγραφέας του έργου «Επίγονοι». Το έργο αυτό εκτείνεται σε 7000 στίχους, περιέγραψε την άλωση της Θήβας από τους γιους των επτά αρχηγών, δέκα χρόνια ύστερα από την ήττα και το θάνατό των γονέων του.
Η αρχική υπόθεση σχετίζεται με την οικογένεια, εφ’ όσον η αρπαγή από τον Λάιο του γιου του Πέλοπα Χρύσιππου, αφού κινήθηκε από κτηνώδη επιθυμία, επέφερε την οργή της Ήρας, προστάτιδας του γάμου. Δικαιολογείται έτσι ότι αργότερα ο γιος του Λάιου θα σκότωνε τον πατέρα του. Η δε περαιτέρω αμφισβήτηση της πατρικής εξουσίας θα οδηγούσε τα παιδιά του Οιδίποδα στον Άδη (αλληλοσκοτώθηκαν οι δύο γιοι του).
Σε μια παράλληλη ανάγνωση της ισχύος του Δία μπορεί να διατυπωθεί η υπόθεση ότι η αποδοχή της κυριαρχίας του ενός ως πηγής δύναμης και παρουσίας των άλλων, έχει επιπτώσεις στην οικογενειακή ζωή των ανθρώπων. Τα επακόλουθα της παράβασης αυτής της τάξης αναγκαία θα είναι οδυνηρά για τους δράστες της ύβρεως. Στο πλαίσιο αυτό πρέπει να τοποθετηθούν τα έργα εκείνα που σχετίζονται με πράξεις που συνιστούν αμφισβήτηση της υπεροχής των θεών, ιδίως εκείνης που υπαγορεύει την ύπαρξη οικογένειας. Ενδεικτική της σημασίας της υπακοής είναι η παραδοχή περί της κληρονομούμενης ευθύνης, η οποία διατρέχει τη ζωή των απογόνων εκείνων που παράκουσαν τις εντολές.
