Ερυθρόμορφη κεραμική της Ετρουρίας

Η ερυθρόμορφη κεραμική άρχισε να ανθεί στο εργαστήριο Άρνθε Πράξιας, όπου ένας κεραμοποιός ελληνικής καταγωγής, το 480 π.Χ., ξεκίνησε να παράγει τα συγκεκριμένα κεραμικά μιμούμενος τα ελληνικά: Το κάτω μέρος του αγγείου είναι βαμμένο μαύρο και πάνω σε αυτή την βάση ζωγραφίζονται οι φιγούρες που διατηρούν το χρώμα του πηλού. Έπειτα τελειοποιούνται οι λεπτομέρειες με την τεχνική της χαρακτικής.

Ερυθρόμορφη κεραμική της Ετρουρίας
Ζωγράφος του Νατζάνο, Κρατήρας με σκηνές από τον τρωικό κύκλο

Πρώιμα έργα αυτής της καινούργιας τεχνοτροπίας παράγονται στο Βούλτσι, μεταξύ των οποίων ξεχωρίζει ο Κάλυκας του Ζωγράφου του Ροντέν με τις μορφές σατύρων και μία περιγραφή που αναφέρει τον ήρωα Άουλε Βίπινας. Ωσόσο, το κέντρο στο οποίο παρατηρείται πραγματική εξέλιξη της νέας τεχνικής είναι οι Φαλέριοι. Εκεί υπάρχουν αρκετοί καλλιτέχνες, από τους οποίους ένας είναι ο Ζωγράφος του Ντιεσπάτερ. Σε αυτόν αποδίδονται δύο στάμνοι με μία μυθολογική σκηνή: ο Δίας καθισμένος στο θρόνο και δεχόμενος τη βοήθεια του Γανυμήδη δέχεται την Αθηνά που κρατά από το χέρι τον μικρό Έρωτα.

Στην πρώτη γενιά καλλιτεχνών ανήκει και ο Ζωγράφος της Αυγής ο οποίος φιλοτέχνησε έναν ελικοειδή κρατήρα, κομψά διακοσμημένο με μία σκηνή από τη μυθολογία: στη μία πλευρά αναπαρίσταται η μάχη του Πηλέα και της Θέτιδας και στην άλλη το άρμα της Ηούς και του Κέφαλου που πετά πάνω από μία θάλασσα με δελφίνια και θαλάσσια τέρατα.

Περίπου στα μέσα του 5ου π.Χ. αιώνα χρονολογούνται και τα έργα του Ζωγράφου του Νατζάνο. Πρόκειται για δύο κρατήρες, ο ένας με τη διαμάχη της Αθηνάς με τον Ποσειδώνα και ο άλλος με σκηνές από τον τρωικό κύκλο. Σε αυτό το δεύτερο αγγείο υπάρχουν συγκεντρωμένες άτακτα, πολλές σκηνές του τρωικού κύκλου: η επίθεση ενός στρατιώτη στον γηραιό Πρίαμο, η φυγή της Ελένης από τον Μενέλαο, και κυρίως η ανίερη πράξη του Νεοπτόλεμου που σέρνει από τα τείχη τον μικρό Αστυάνακτα. Είναι προφανές ότι ο κεραμοποιός ακολούθησε μια συγκεκριμένη τεχνική. Αρχικά αποσύνθεσε τις σκηνές και έπειτα τοποθέτησε τις φιγούρες με τρόπο που φαίνεται τυχαίος.

Κατά το δεύτερο μισό του αιώνα η παραγωγή των Φαλερίων γίνεται πιο τυποποιημένη. Ο συνηθισμένος διάκοσμος είναι οι γυναικείες μορφές, αλλά και τα κεφάλια σατύρων. Σε δεύτερο χρόνο χρησιμοποιήθηκαν και τα στέρια. Μια ακόμη μαζική παραγωγή εκείνη τη σχολής του Νωπού, που χαρακτηριζόταν από τη χρήση αραιού βερνικιού στις λεπτομέρειες και από την υπερβολική χρήση πρόσθετης ζωγραφικής.

Στο Τσερβέτερι το δεύτερο μισό του αιώνα η τοπική παραγωγή χαρακτηρίζεται από ερυθρόμορφα κεραμικά, διακοσμημένα με διονυσιακές σκηνές ή με απλά πορτρέτα (Σχολή Τορκόπ) και από κεραμικά με μορφές που φορούν μανδύα (Σχολή του Φαντάσματος). Στο Βούλτσι υπάρχει η Σχολή της Άλκηστης (από έναν κρατήρα με σκηνή από τον σχετικό μύθο), καθώς επίσης και η Σχολή Τουρμούκα (από το όνομα που έιναι γραμμένο δίπλα σε μια γυναικεία μορφή), και εκείνη της Χοάνης, η οποία παρήγαγε αγγεία με διονυσιακές και μυθολογικές σκηνές.

Τέλος, στο Κιούζι και στη Βολτέρα αποδίδεται η παραγωγή κυπέλλων και μιας ξεχωριστής μορφής κρατήρα, που ονομάζεται κελέβη και χρησιμοποιούνταν στις νεκρικές τελετές. Σημαντικός καλλιτέχνης από τη Βολτέρα ήταν ο Ζωγράφος του Ησίονα, ο οποίος στα έργα του συμπεριέλαβε και μυθολογικές σκηνές, ενώ σε πιο μαζική παραγωγή η διακόσμηση περιορίζεται στις μάχες μεταξύ Πυγμαίων και Γερανών.

Με πληροφορίες από: nationalgeographic