Δύο Φιλικοί στην Πελοπόννησο

Λίγους μήνες πριν την Ελληνική Επανάσταση του 1821 φτάνουν στην Πελοπόννησο δύο Φιλικοί που θα παίξουν καθοριστικό ρόλο στην έναρξη αλλά και στην επιτυχία της Επανάστασης. Τον Δεκέμβριο του 1820 έφτασε ο αρχιμανδρίτης Γρηγόριος Παπαφλέσσας με την ιδιότητα του εξάρχου του Πατριαρχείου, στην πραγματικότητα όμως σαν πρόδρομος του Υψηλάντη. Στις 6 Ιανουαρίου 1821 έφτασε ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης.

Δύο Φιλικοί

Ο Γρηγόριος Παπαφλέσσας

Ο Γρηγόριος Παπαφλέσσας γεννήθηκε το 1788 στην Πόλιανη της Επαρχίας Λεονταρίου και ήταν το τελευταίο παιδί μιας πολυμελούς οικογένειας. Το κατά κόσμον όνομα του ήταν Γεώργιος. Έμαθε γράμματα στη Σχολή της Δημητσάνας και μετά εκάρη μοναχός στο μοναστήρι της Παναγίας της Βελανιδιάς κοντά στην Καλαμάτα. Τότε πήρε το όνομα Γρηγόριος.

Ο Παπαφλέσσας έγινε μοναχός από την υπερβολική αγάπη του για την ελευθερία. Πίστευε πως με το ράσο προκάλυμμα θα βοηθούσε το υπόδουλο γένος. Ο ατίθασος όμως χαρακτήρας του τον οδήγησε σε σύγκρουση όχι μόνο με τους Τούρκους, αλλά και με τους κοτζαμπάσηδες και τους επισκόπους. Αναγκάστηκε να διαφύγει στη Ζάκυνθο και εκεί γνώρισε τον Κολοκοτρώνη.

Από εκεί πήγε στην Κωνσταντινούπολη και μυήθηκε στην Φιλική Εταιρεία. Σχεδόν με το «έτσι θέλω» μπήκε στην Εταιρεία. Αποφασίστηκε να μεταβεί στην Πελοπόννησο, έχοντας μαζί του 90.000 γρόσια. Με δύο πλοία εφοδιασμένα με πολεμοφόδια ο Παπαφλέσσας πήγε στην Ύδρα όπου συνάντησε τους Φιλικούς Οικονόμου, Γκίκα και Κυριαζή, που ενθουσιάστηκαν από τους φλογερούς λόγους του. Ο Κουντουριώτης και άλλοι προύχοντες ήταν δύσπιστοι. Το πρόβλημα των Υδραίων ήταν η αντιμετώπιση του τουρκικού στόλου. Στην απάντηση του Παπαφλέσσα πως είχε αποφασιστεί να πυρποληθεί ο στόλος μέσα στο λιμάνι της Κωνσταντινούπολης οι προύχοντες υποστήριξαν να κινηθεί το νησί τους μετά από αυτό.

Ο Γρηγόριος Παπαφλέσσας απογοητευμένος αναχώρησε για τις Σπέτσες, όπου αντιμετώπισε επίσης δύο αντίθετες παρατάξεις, τη συντηρητική και αντιδραστική στην ιδέα της Επαναστάσεως παράταξη του Μέξη, και την προοδευτική, που με αρχηγούς τους Φιλικούς Μποτασαίους και τον Γ. Πάνο δέχθηκαν με μεγάλη χαρά το μήνυμα πως η ώρα του ξεσηκωμού πλησιάζει. Στις Σπέτσες έφτασε τότε και ένας απεσταλμένος των προεστών από την Πελοπόννησο, ο Αρβάλης, με την εντολή να ακούσει τα κηρύγματα του Παπαφλέσσα και να τον βολιδοσκοπήσει για να δει ποια είναι τα σχέδια του και να τους αναφέρει σχετικά. Και τούτο γιατί από παλιά ο Παπαφλέσσας θεωρούνταν στην Πελοπόννησο άτομο ανεύθυνο και επικίνδυνο.

Ο Αρβάλης επέστρεψε στην Πελοπόννησο ενθουσιώδης οπαδός του. Το γεγονός αυτό κατέστησε τον Παπαφλέσσα ακόμη πιο επικίνδυνο στα μάτια των προκρίτων, οι οποίοι αποφάσισαν να τον απομονώσουν. Εκείνος έγκαιρα πληροφορήθηκε τις διαθέσεις τους και από τότε που διαπεραιώθηκε στην Πελοπόννησο συνοδευόταν πάντοτε στις μετακινήσεις του από ένοπλους συντρόφους του μεταξύ των οποίων ήταν και ο αδελφός του Νικήτας.

Στο Άργος, έμεινε στην Αρχιεπισκοπή, από όπου έστειλε στις 24 Δεκεμβρίου επιστολές στους προκρίτους με οδηγίες για την προετοιμασία του Αγώνα. Οι πρόκριτοι που θεωρούσαν παράτολμα τα σχέδια του τον κάλεσαν να έρθει στη Βοστίτσα, να τα αναπτύξει ενώπιον τους με σκοπό, αν δεν τον έπειθαν να σταματήσει τα κηρύγματα του, να τον ανάγκαζαν να αποσυρθεί σε μοναστήρι. Ο Γρηγόριος Παπαφλέσσας έλαβε την πρόσκληση των προκρίτων ενώ βρισκόταν με τους συντρόφους του στη Μονή του Βράχου, στην Κορινθία.

Θεόδωρος Κολοκοτρώνης

Σημαντικό γεγονός στην τελική φάση της προετοιμασίας του Αγώνα ήταν η άφιξη του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη στις 6 Ιανουαρίου στην Σκαρδαμούλα (Καρδαμύλη) της Μάνης. Ο Γέρος, επειδή ήταν από παλιά επικηρυγμένος από τους Τούρκους, βρήκε καταφύγιο στο σπίτι του φίλου του Παναγιώτη Μούρτζινου ή Τρουπάκη στην Τσίμοβα.

Σύμφωνα με την εντολή του Υψηλάντη, ο Κολοκοτρώνης άρχισε με κάθε προφύλαξη να έρχεται σε επαφή με τους καπετάνιους και τους προκρίτους της περιοχής, αλλά και όλης της Πελοποννήσου, και να τους πληροφορεί για την επικείμενη, στις 25 Μαρτίου, γιορτή του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου, της έναρξης της Επανάστασης.

Οι Τούρκοι, που δεν άργησαν να πληροφορηθούν την άφιξη του Κολοκοτρώνη στην Μάνη, αξίωσαν από τον διοικητή της Μάνης Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη να τον συλλάβει. Ο Κολοκοτρώνης φιλοξενούνταν από οικογένεια αντίπαλη των Μαυρομιχάληδων. Ο Πετρόμπεης Μαυτομιχάλης, όμως, δεν τον συνέλαβε, αλλά κατόρθωσε να καθησυχάσει τις ανησυχίες των Τούρκων, πείθοντας τους ότι η παρουσία του Κολοκοτρώνη στην Πελοπόννησο ήταν πια ακίνδυνη και ότι ο λόγος που τον έφερε στη Μάνη ήταν η οικονομική καταστροφή που έπαθε στη Ζάκυνθο.

Χαρακτηριστικό είναι αυτό που σημειώνει ο Κολοκοτρώνης στα Απομνημονεύματα του, ότι οι Τούρκοι δεν πείστηκαν και έστειλαν απεσταλμένους να πληροφορηθούν με πόσο στρατό είχε φτάσει ο Κολοκοτρώνης στη Μάνη. Επιστρέφοντας οι απεσταλμένοι ανακοίνωσαν: «Ευρήκαμε ένα γέρο και έπαιζε τες αρμάδες».

Με πληροφορίες από: Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, Εκδοτική Αθηνών