Ο 8ος αιώνας είναι μια πολύ κρίσιμη περίοδος στην ιστορία του αρχαίου ελληνικού κόσμου. Αναβιώνει η ναυτική και εμπορική δραστηριότητα και αρχίζει η μεγάλη αποικιακή εξάπλωση. Κατά την πρώτη φάση του ελληνικού αποικισμού η Κρήτη ανέπτυξε εντυπωσιακή δραστηριότητα. Μετά από σχεδόν τρεις αιώνες στρέφεται ξανά προς τη θάλασσα και αναπτύσσει το θαλάσσιο εμπόριο και τους αποικισμούς. Από το 735π.Χ. οι Κρήτες ίδρυσαν αποικίες στη Σικελία, στην Ετρουρία και στα παράλια της Γαλλίας στη Μασσαλία, όπου έφτασαν 100 περίπου χρόνια πριν τους Φωκαείς. Αναφέρονται συνεργασίες με τη Ρόδο, το Άργος και τη Σπάρτη για την ίδρυση αποικιών. Ακόμη ο Κόροιβος από την Ίτανο συνέπραξε με τους Θήριους για την ίδρυση αποικίας στην Κυρήνη το 631π.Χ. Από τότε οι σχέσεις Κρήτης και Κυρήνης είναι πολύ καλές. Για την Κρήτη αυτή η περίοδος ονομάζεται «Δαιδαλική» από την τέχνη, την οποία αναπτύσσει.
Η τέχνη αυτή ονομάζεται «δαιδαλική» όχι από τον Δαίδαλο των μινωικών χρόνων, αλλά από έναν ομώνυμο δαιμόνιο καλλιτέχνη. Στον συγκεκριμένο καλλιτέχνη αποδίδεται η δημιουργία των πρώτων μνημειακών αγαλμάτων από μάρμαρο ή απτή γη, καθώς και η τεχνική των κούφιων αγαλμάτων από χαλκό. Οι μαθητές του Δαίδαλου ονομάζονταν «δαιδαλίδες» και έγιναν οι πρώτοι δάσκαλοι της τέχνης στη αρχαϊκή Ελλάδα. Μπορεί η ιστορική υπόσταση του Δαίδαλου να είναι αμφίβολη, το έργο, όμως, των «μαθητών» του και τα αρχαιολογικά ευρήματα ενισχύουν την αληθοφάνεια της παράδοσης για τον Κρητικό καλλιτέχνη.
Έχουν ανακαλυφθεί στην Κρήτη λείψανα ναών του 8ου-7ου π.Χ. αιώνα με ιδιότυπα χαρακτηριστικά και πλούσια πλαστική διακόσμηση. Τρεις μικρές χάλκινες μορφές με (40-80 εκατοστά) που βρέθηκαν απεικονίζουν πιθανότατα τον Απόλλωνα, την Άρτεμη και τη Λητώ, είναι τα πρώτα δείγματα κούφιων χάλκινων αγαλμάτων. Η μελέτη των έργων αυτών καθώς και της λεγόμενης «Κυρίας της Auxerre», που βρίσκεται στο Λούβρο, κάνει πολλούς να πιστεύουν ότι η Κρήτη του 7ου π.Χ. αιώνα είναι το πιο ζωντανό τμήμα του ελληνικού κόσμου. Η δράση των Κρητικών καλλιτεχνών στην ηπειρωτική Ελλάδα αυτούς τους αιώνες είναι βεβαιωμένη.
Δυστυχώς αυτή η τόσο εντυπωσιακή και ελπιδοφόρα γέννηση ήταν εφήμερη και διακόπηκε αιφνίδια και οριστικά τον 6ο αιώνα. Το εμπόριο παρακμάζει. Το νησί απομονώνεται και κλείνεται στον εαυτό του. Δύο είναι οι λόγοι αυτής της παρακμής: Από τη μια μεριά η γρήγορη ανάπτυξη των ιωνικών πόλεων, που παίρνουν στα χέρια τους το μεσογειακό εμπόριο και από την άλλη το πολιτικό και κοινωνικό σύστημα των κρητικών πόλεων, που είναι δυσκίνητο και δυσπροσάρμοστο στις νέες συνθήκες και δεν ευνοεί τους ναυτικούς και εμπορικούς ανταγωνισμούς. Τέλος η Κρήτη τον 6ο π.Χ. αιώνα μαστίζεται από εσωτερική κρίση που θα γίνει μόνιμο γνώρισμα μέχρι τη ρωμαϊκή κατάκτηση.
Με πληροφορίες από: Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, Εκδοτική Αθηνών