Γραμμική Γραφή

Η χρησιμοποίηση της ιερογλυφικής γραφής συνεχίστηκε και στην πρώτη νεοανακτορική φάση, ενώ παράλληλα είχε εγκαινιασθεί ένα γραμμικό συλλαβικό σύστημα που στην πρώτη του μορφή χαρακτηρίστηκε ως πρωτογραμμικό. Η εξέλιξη ήταν πολύ φυσική και έγινε με την σχηματοποίηση και ταυτόχρονα την απλοποίηση των ιερογλυφικών χαρακτήρων, ενώ παράλληλα εφαρμόσθηκαν συντμήσεις, συνδυασμένα συλλαβογράμματα και περισσότερα προσδιοριστικά στοιχεία, αναπτύσσοντας την Γραμμική Γραφή.

Γραμμική Γραφή

Η χρησιμοποίηση ιδεογραμμάτων για την εικονιστική απόδοση συγκεκριμένων εννοιών εξακολούθησε και αυτό υπήρξε το κύριο βοήθημα των πρώτων μελετητών της μινωικής γραφής, γιατί από τα σημεία αυτά προσπάθησαν να μαντέψουν το περιεχόμενο των κειμένων. Ορισμένα από τα κείμενα αυτά χαραγμένα σε τοιχογραφίες της Κνωσού, σε πιθάρια καθώς και σε τελετουργικά λίθινα σκεύη πλησιάζουν περισσότερο στην Πρωτογραμμική. Αυτό σημαίνει ότι από την Πρωτογραμμική έχει άμεσα εξελιχθεί η Γραμμική Γραφή Α. Η Γραμμική Γραφή Α σε αντίθεση με την Γραμμική Β, που στην Κρήτη χρησιμοποιήθηκε μόνο στην Κνωσό, είχε πολύ πλατειά διάδοση. Από την Γραμμική Α αναπτύχθηκε στην Κύπρο η παλαιότερη κυπρομινωική γραφή, που ακολούθησε ολότελα ανεξάρτητη πορεία.

Πολλές τοπικές παραλλαγές διακρίνονται, αλλά στην γενική μορφή όλες μοιάζουν μεταξύ τους. Πολύ γνωστά είναι τα μαγικά κείμενα, τα γραμμένα σπειρωτά στο εσωτερικό δύο κωνικών κυπέλλων που ανακαλύφθηκαν κοντά στο ανάκτορο της Κνωσού. Για να γραφούν αυτά τα κείμενα χρησιμοποιήθηκε μελάνι σουπιάς, πράγμα που σημαίνει ότι η γραφή με μελάνη πάνω σε κατάλληλη ύλη ήταν συνηθισμένη.

Θρησκευτικά ήταν τα κείμενα που χαράκτηκαν πάνω σε σκεύη της ιερής τελετουργίας, τράπεζες προσφορών, λίθινα ιδιόμορφα κοχλιάρια, τελετουργικά ποτήρια κλπ. Σε τέτοιου είδους επιγραφές επαναλαμβάνεται ένα σύμπλεγμα από τέσσερα ή πέντε συλλαβογράμματα, που με την βοήθεια των φωνητικών αξιών των συλλαβογραμμάτων του Γραμμικού συστήματος Β διαβάστηκαν: «Ασασάρα» και «Ασασάραμε» ονόματα τα οποία θεωρήθηκαν σχετικά με την κύρια μινωική θεότητα. Σύντομες επιγραφές του Γραμμικού Α συστήματος από δύο ή τρία σημεία βρέθηκαν γραμμένες επάνω σε ασημένιους και χρυσούς πελέκεις του Αρκαλοχωρίου: Ορισμένες διαβάστηκαν «Δα Μα»: Μητέρα Γη.

Τα κύρια ωστόσο κείμενα των ανακτόρων κατά την Νεοανακτορική Περίοδο ήταν χαραγμένα πάνω σε πήλινες πινακίδες, όπως οι επιγραφές στα ιερογλυφικά αρχεία των ανακτόρων της Κνωσού, της Φαιστού και των Μαλίων. Η διαφορά είναι ότι τώρα στις πινακίδες που πήραν την μορφή της ορθογώνιας δέλτου γράφτηκαν τα κύρια κείμενα και όχι τα επίτιτλα των αρχείων, που ήταν γραμμένα σε άλλη ύλη.

Γραμμική Γραφή

Για πρώτη φορά έχουμε πραγματικά αρχεία γραμμένα όχι σπάνια και στις δύο πλευρές των δέλτων με κανονική συλλαβική, κάπως επισεσυρμένη γραφή, με την οποία αναμιγνύονται κανονικά ιδεογράμματα και αριθμοί. Είναι φανερός ο λογιστικός χαρακτήρας τους. Τα περισσότερα κείμενα περιέχουν απαριθμήσεις και δηλώνουν ποσότητες και αθροίσμτα. Το αριθμητικό σύστημα δεν άλλαξε ουσιαστικά από εκείνο που χρησιμοποιήθηκε στα ιερογλυφικά: πάντοτε δεκαδικό, χρησιμοποίησε κάθετες γραμμές για τις μονάδες, κουκίδες ή οριζόντιες γραμμές για τις δεκάδες, μικρούς κύλκους για τις εκατοντάδες και κύκλους με τέσσερις μικρές γραμμές ακτινωτά στην περιφέρεια για τις χιλιάδες. Σημαντικό είναι ότι ορίζονται και διάφορες κατηγορίες κλασμάτων.

Πολλά από τα συλλαβικά σημεία που χρησιμοποιήθηκαν τα συναντούμε και σε σύνθετες μορφές ή συνδυασμένα με μικρά προσδιοριστικά σημεία. Τα βασικά συλλαβογράμματα ήταν περίπου 85. Η γραφή γινόταν από αριστερά προς τα δεξιά και από το πάνω μέρος της δέλτου προς τα κάτω, όπως γράφουμε και σήμερα. Σπάνια η δέλτος χαρακωνόταν προτού γραφεί το κείμενο, που πολλές χωρίζεται σε τμήματα με μικρές εισαγωγικές φράσεις . Από αυτό και ορισμένες άλλες ενδείξεις βεβαιωνόμστε ότι όχι σπάνια οι καταγραφές συνεχίζονταν σε ολόκληρη σειρά από πινακίδες, που έτσι αποτελούσαν ένα σύνολο.

Τα αρχεία της Γραμμικής Α ανήκουν στην τελευταία νεοανακτορική φάση και χρονολογούνται επομένως γύρω στο 1450π.Χ. Φαίνεται ότι την εποχή αυτή και στην Κνωσό και τα Μάλια επικρατούσε το ίδιο σύστημα, αν κρίνει κανείς από μεμονωμένα ενεπίγραφα μνημεία.

Με πληροφορίες από: Ιστορία του Ελληνικού Έθνους