Μετά την δολοφονία του Μιχαήλ Γ’, ο Βασίλειος ο Μακεδών αναγορεύτηκε αυτοκράτορας ιδρύοντας συγχρόνως τη λεγόμενη Μακεδονική Δυναστεία, η οποία ανοίγει στη Βυζαντινή Αυτοκρατορία μία περίοδο μεγαλείου και λαμπρότητας (από το 867 έως το 1056). Η δυναστεία ονομάστηκε Μακεδονική γιατί ο ιδρυτής της είχε γεννηθεί στη Χαριούπολη της περιφέρειας Αδριανουπόλεως, η οποία υπαγόταν τότε διοικητικά στο θέμα Μακεδονίας.
Ο τρόπος με τον οποίο αναρριχήθηκε το θρόνο δείχνει άνθρωπο αδίστακτο, βίαιο και υπερβολικά φιλόδοξο. Πράγματι ο Βασίλειος υπήρξε πρωτόγονος, απαίδευτος και ασυνείδητος αλλά «γεννημένος αρχηγός και πολιτικός καθώς διά των έργων απέδειξεν». Ως προς την εξωτερική του εμφάνιση ήταν υψηλού αναστήματος με αθλητικό παράστημα και μεγάλη σωματική δύναμη. Διέθετε επίσης και εξαιρετικά πνευματικά προσόντα: ευφυία, θάρρος, αυτοπεποίθηση, πολιτικές, στρατιωτικές και διοικητικές αρετές. Όλα αυτά τον ανέδειξαν έναν από τους σημαντικότερους αυτοκράτορες του Βυζαντίου.
Από την στιγμή που έγινε αυτοκράτορας έζησε άμεμπτη ζωή. Με τη συνετή διοίκηση και με τη φειδωλή διαχείριση των δημοσίων οικονομικών ανόρθωσε την οικονομία του κράτους, ανέπτυξε την γεωργία και το εμπόριο, προστάτευσε τα γράμματα και τις τέχνες και το κυριότερο από όλα οργάνωσε τον στρατό και τον στόλο και με τους στρατηγούς και τους ναυάρχους του πραγματοποίησε λαμπρά κατορθώματα.
Ο Βασίλειος Α’ υπήρξε ένθερμος λάτρης του ελληνικού πολιτισμού και του Χριστιανισμού. Διέδωσε τον Χριστιανισμό στους Σλάβους της Δαλματίας, οι οποίοι ζήτησαν την βοήθεια του κατά των Σαρακηνών της Νότιας Ιταλίας. Ο Βασίλειος έστειλε στην Δαλματία ιεραπόστολους, οι οποίοι κήρυξαν εκεί τον Χριστιανισμό στους Δαλματούς, και οι τελευταίοι εξεστράτευσαν μαζί με τον Νικήτα Ωορύφα κατά των Σαρακηνών της Νότιας Ιταλίας.
Την ίδια εποχή δέχθηκαν τον Χριστιανισμό και οι Σέρβοι, ενώ συγχρόνως η επιρροή των Βυζαντινών επιβλήθηκε προσωρινά στην Κροατία, σε βάρος της επιρροής του φραγκικού κράτους και της ρωμαϊκής Εκκλησίας.
Επί Βασιλείου ασπάστηκαν τον Χριστιανισμό και οι τελευταίοι Έλληνες εθνικοί της Μάνης σύμφωνα με όσα αναφέρει στο «Περί θεμάτων» έργο του ο Κωνσταντίνος ο Πορφυρογέννητος: «Οι του κάστρου Μαΐνης ουκ εισί εκ της γενεάς των Σλάβων, αλλ’ εκ των παλαιοτέρων Ρωμαίων, οι και μέχρι του νυν παρά των εντοπίων Έλληνες προσαγορεύονται διά το εν τοις προπαλαιοίς χρόνοις ειδωλολάτρας είναι και προσκυνητάς των ειδώλων κατά τους παλαιούς Έλληνας, οίτινες επί της βασιλείαςτου αοιδίμου Βασιλείου Χριστιανοί γεγόνασι». Ο καθηγητής Άμαντος χαρακτηρίζει την αναφορά του Κωσνατντίνου Πορφυρογέννητου πολύτιμη γιατί αναφέρει πρώτη φορά το όνομα Μαΐνη καθώς και ότι αυτή ήταν ελαιοφόρος όπως και σήμερα σε μια χρονική διάρκεια χιλίων ετών.
Ο Λέων Στ’ ο Σοφός στα Τακτικά του αναφέρει ότι ο Βασίλειος Α’ «εγραίκωσε τα Σλαβικά Έθνη», δηλαδή εκχριστιάνισε και εξελλήνισε τους Σλάβους του Στρυμόνα και της νοτιότερης Ελλάδας. Σύμφωνα με τον Συνεχιστή του Θεοφάνους ο Βασίλειος προσπάθησε να μεταδώσει τον Χριστιανισμό και στη Ρωσία, αλλά ματαίως. Προετοίμασε όμως το έδαφος για τον εκχριστιανισμό των Ρώσων αργότερα.
Το 872 πέθανε ο πρωτότοκος γιος του Βασιλείου Κωνσταντίνος. Το θλιβερό αυτό γεγονός βύθισε σε βαθιά λύπη τον αυτοκράτορα. Ο Βασίλειος δεν μπόρεσε να παρηγορηθεί για τον θάνατο του γιου του και έζησε σε κατάσταση βαριάς θλίψης και μελαγχολίας. Τα δικαιώματα του θρόνου μεταβιβάστηκαν στον δευτερότοκο γιο του Βασιλείου Λέοντα παρά την αντιπάθεια που έτρεφε ο πατέρας του γι’ αυτόν. Τον Αύγουστο του 886, ο Βασίλειος ενώ βρισκόταν σε κυνήγι πληγώθηκε και πέθανε. Αναδείχθηκε σπουδαίος αυτοκράτορας γιατί με το έργο του ανόρθωσε το Βυζαντινό Κράτος και το προετοίμασε για την μεγάλη ακμή του επόμενου αιώνα.