Η παλαιότερη πέτρινη κατασκευή στην Αίγυπτο είναι η Βαθμιδωτή Πυραμίδα του Ζοζέρ, που κατασκευάστηκε για τον βασιλιά της 3ης δυναστείας, οποίος τάφηκε σε μια κρύπτη στον πάτο ενός φρεατίου, κάτω από το οικοδόμημα. Ο Ζοζέρ άρχισε την κατασκευή του τάφου του λίγο μετά την στέψη του. Σχεδιαστής αυτού του εκπληκτικού μνημείου ήταν ο αρχιτέκτονας Ιμχοτέπ, ο πρώτος στην ιστορία που χρησιμοποίησε λειασμένη πέτρα για τη δημιουργία ενός μεγάλου οικοδομήματος. Ο Ιμχοτέπ ήταν από τους ελάχιστους αρχιτέκτονες που οι Αιγύπτιοι κατέστησαν το όνομά του αθάνατο.
Η Βαθμιδωτή Πυραμίδα υπήρξε «πρόγονος» των Πυραμίδων της Γκίζας, ως προς το γεωμετρικό σχήμα. Το αρχικό σχέδιο του τυπικού μασταμπά μεταβλήθηκε ώστε να αποτελείται από έξι βαθμίδες μειούμενων διαστάσεων, ενώ ο υπόγειος χώρος εκτεινόταν σε μια σειρά από θαλάμους που χρησίμευαν ως αποθήκες και ταφικοί θάλαμοι που ενώνονταν με μια σειρά διαδρόμων.
Στον βασιλικό θάλαμο οι τοίχοι ήταν πλούσια διακοσμημένοι με ψηφιδωτές πέτρες και επισμαλτωμένα πλακίδια από τερακότα. Εδώ ανακαλύφθηκαν δύο σαρκοφάγοι από αλάβαστρο, η μία προοριζόταν για τη βασίλισσα, ενώ η άλλη περιείχε ένα ξύλινο φέρετρο με το σκελετό ενός παιδιού και δύο αγγεία καλλυμένα με φύλλο χρυσού και ημιπολύτιμες πέτρες καρνεόλιου.
Οι θάλαμοι οι οποίοι χρησίμευαν για αποθήκες ήταν γεμάτοι αγγεία που αρχικά στοιβάζονταν μέχρι την οροφή. Έσπασαν όταν η οροφή κατέρρευσε. Ο συνολικός αριθμός των αγγείων ήταν 40.000, όλα φτιαγμένα από πέτρα, όπως αλάβαστρο και πορφυρίτη.
Η Βαθμιδωτή Πυραμίδα ήταν το κέντρο ενός ταφικού συμπλέγματος σε έναν περιφραγμένο χώρο με διαστάσεις 550Χ278 μέτρα περίπου, κατά μήκος ενός άξονα με κατεύθυνση από βορρά προς νότο. Περιελάμβανε τέσσερα ανεξάρτητα μέρη: εκτός από την πυραμίδα, υπήρχαν επίσης ο νότιος τάφος, η αυλή όπου πραγματοποιούνταν οι τελετουργίες και ο ταφικός ναός, το καθένα με τις δικές του προσθήκες. Ο περίβολος ήταν κατασκευασμένος από λευκό ασβεστόλιθο και ενδεχομένως σκοπός του ήταν να αναπαραστήσει τα τείχη γύρω από το ανάκτορο του Ζοζέρ.
Οι άλλες κατασκευές αναπαριστούσαν υπάρχουσες κατασκευές του ανακτόρου του βασιλιά, επιβεβαιώνοντας ότι το σύμπλεγμα θεωρούνταν κατοικία του για την μετά θάνατον ζωή. Μέσα σε αυτά τα κτίρια προετοιμάζονταν οι τελετές, οι οποίες κατόπιν συνεχίζονταν στα δύο όμοια κτίρια, που συμβόλιζαν τη διττότητα της Άνω και της Κάτω Αιγύπτου. Μία από τις πιο σπουδαίες τελετές ήταν η μετά θάνατον στέψη του φαραώ, η οποία επαναλαμβανόταν σε τακτά διαστήματα. Τη ζωτικότητα του βασιλιά μετά θάνατον εγγυόταν και επίσης η παρουσία ενός μικρού θαλάμου, ανοιχτού για τους ζωντανούς, όπου αφήνονταν προσφορές τροφίμων για τον νεκρό, υπό την επιτήρηση ενός αγάλματος του βασιλιά.
Το σχέδιο αυτού του ταφικού συμπλέγματος είναι μοναδικό. Οι ακριβείς συνθήκες που οδήγησαν στη δημιουργία του παραμένουν άγνωστες. Ωστόσο, είναι γνωστό ότι χάρη στο σχέδιο του Ιμχοτέπ τα ξύλινα αρχιτεκτονήματα έδωσαν τη θέση τους στα λίθινα σε μνημειώδη κλίμακα. Η νέα αρχιτεκτονική με βάση τον λίθο υιοθέτησε πολλά στοιχεία της παλιάς που βασιζόταν στη χρήση του ξύλου. Οι ξύλινοι στύλοι που υποβάσταζαν τις οροφές έγιναν κομψές, αυλακωτές κολόνες και τα επισμαλτωμένα πλακίδια μιμούνταν τις ψάθες που κρέμονταν έξω από τα ανάκτορα.
Με πληροφορίες από: nationalgeographic