Αραβοκρατία

Η αραβοκρατία στην Κρήτη είναι ένα από τα σημαντικότερα γεγονότα της βυζαντινής ιστορίας. Η ιστορία της αραβοκρατίας στην Κρήτη ξεκινά από τη μακρινή Ισπανία, όπου τον 8ο αιώνα την είχαν ήδη κατακτήσει οι Άραβες. Μια εσωτερική κρίση στις ομάδες Αράβων της Ανδαλουσίας ανάγκασε τον Αμπού Χαψ Ομάρ να πάρει το λαό του και να αναζητήσει νέο τόπο εγκατάστασης.

Όσον αφορά το πλήθος του λαού του Αμπού Χαψ, οι ελληνικές πηγές αναφέρουν ότι 40 κουμπάρια (πλοία). Άραβας ιστορικός αναφέρει ότι πληρώματα και άμαχοι ήταν 10.000. Οι τυχοδιώκτες αυτοί, το 813, έφτασαν στην Αίγυπτο και το 818 κατέλαβαν την Αλεξάνδρεια. Διώχθηκαν όμως σχεδόν αμέσως και τελικά στράφηκαν για εγκατάσταση στην Κρήτη. Το πιο πιθανό είναι ότι οι Αιγύπτιοι, που εποφθαλμιούσαν την Κρήτη από παλιά, να έστρεψαν τους τυχοδιώκτες από την Ισπανία στο ελληνικό νησί. Η κρίση που μάστιζε τότε την Βυζαντινή Αυτοκρατορία, αποτέλεσε τον κύριο λόγο κατάκτησης και κατοχής στης Κρήτης από τους Άραβες για 140 περίπου χρόνια.

Η Κρήτη δεν κατακτήθηκε αμέσως ολόκληρη από τους Άραβες. Σταδιακά οι Άραβες πήραν όλο το νησί. Αρχικά ο Αμπού Χαψ κατέλαβε ένα φρούριο και διέμενε εκεί. Το πρώτο φρούριο που ίδρυσαν οι Άραβες ήταν ο Χάνδακας ή Ηράκλειο. Εκείνο όμως που προκαλεί εντύπωση είναι η σιγή των πηγών στο ζήτημα της αντίστασης των ντόπιων εναντίον των Αράβων. Μόνο ο Γενέσιος αναφέρει ότι η Γόρτυνα πολιορκήθηκε και καταστράφηκε. Τονίζει μάλιστα και τον μαρτυρικό θάνατο του επισκόπου Κυρίλλου, αν και αμφισβητείται έντονα η ύπαρξη του συγκεκριμένου επισκόπου.

Οι Άραβες της Κρήτης οργάνωσαν στο νησί, ένα ιδιότυπο αραβικό εμιράτο, που είχε πολύ χαλαρή εξάρτηση από τα άλλα αραβικά κέντρα. Την επιβίωση του την στήριξε αποκλειστικά στην πειρατεία και στην οικονομική καταπίεση του ιθαγενούς πληθυσμού. Ο Χάνδακας που περιτειχίστηκε και οχυρώθηκε με επιμέλεια ήταν το ορμητήριο και ο τόπος συγκέντρωσης των θησαυρών και των λαφύρων των πειρατικών επιδρομών. Σχεδόν όλα τα παράλια εδάφη της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας υπέστησαν την φοβερή μάστιγα της πειρατείας των Σαρακηνών.

Ο Κρητικός πληθυσμός βυθίστηκε σε νύχτα μακρόχρονης και φρικτής δουλείας. Αποκόπηκε από τον κορμό της Αυτοκρατορίας του Βυζαντίου και αφανίστηκε από το προσκήνιο του πολιτισμού. Με την αφαίμαξη της οικονομίας και την πλήρη αποσύνδεση από τα άλλα βυζαντινά κέντρα ο κρητικός πολιτισμός υποχώρησε σε υποτυπώδεις μορφές.

Η αραβοκρατία δεν επέφερε αλλοιώσεις πολιτιστικές και εθνολογικές στην Κρήτη, παρά μόνο ελάχιστες στα αστικά κέντρα. Ο αγροτικός και ποιμενικός πληθυσμός των χωριών έμεινε ανεπηρέαστος στη γλώσσα, στη θρησκεία, στις παραδόσεις του.

Με πληροφορίες από: Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, Εκδοτική Αθηνών

Please follow and like us: