Ο Απόλλων ήταν ένας από τους σπουδαιότερους και δημοφιλέστερους θεούς του ελληνικού Δωδεκάθεου, μυθολογούμενος ως γιος του Δία και Λητώ, δίδυμος αδελφός της Αρτέμιδος, πιστευόμενος ως θεός του φωτός, του μέτρου, της αρμονίας, της μαντικής και του εξαγνισμού, πρότυπο του ανδρικού νεανικού ανδρικού κάλλους (Ύψιστος κούρος), προστάτης των καλών τεχνών και ιδιαίτερα της μουσικής (Μουσηγέτης), με λατρεία ανταποκρινόμενη σε ευρύτερο φάσμα των αναγκών της ζωής, από την γεωργία, την κτηνοτροφία (Αγρεύς, Ποίμνιος, Νόμιος, Λυκοκτόνος)και γενικότερα τον κύκλο των εργασιών της κοινότητας σε σχέση με το ημερολόγιο (Εβδομαγέτης, Νεομήνιος, Ωρομέδων), ως τη ναυτιλία και τους εποικισμούς (Δελφίνιος, Άκτιος, Αρχηγέτης, Οικιστής, Κτίστης), ακόμη από την ιατρική και τις καθαρτήριες πράξεις (Αποτρόπαιος, Αλεξίκακος, Ιατρόμαντις, Ακέσιος, Καθάρσιος) ως τους κοινωνικούς και πολιτικούς θεσμούς (Πρόγονος, Γενέτωρ, Πατρώος), σύμβολο κάθε ανθρωπιστικού ιδανικού και τάσης εξευγενισμού.

Ο Απόλλων έχει ετυμολογηθεί με βάση ορισμένα από τα γνωρίσματά του, ως ολέθριος (σε συσχετισμό με το απόλλυμι), λαμπρός (σε συσχετισμό με το πελιός και πολιός) και προφήτης (σε συσχετισμό με την απειλή και την απέλλα, δηλαδή την εκκλησία, την συνέλευση). Εξάλλου ο Φοίβος νοείται σε σχέση με το φως ή το φόβο.
Το ότι το μαντείο των Δελφών είναι το παλαιότερο από την εγκατάσταση της απολλώνιας λατρείας σε αυτό υποδηλώνεται στο μύθο με την παραχώρηση στον Απόλλωνα από τους κληρονόμους της πρώτης κατόχου του, που ήταν η πρωτόμαντις Γαία. Όσο για τη μυθολογούμενη επιτόπια δρακοντοκτονία, που υποτίθεται ότι προηγήθηκε της ίδρυσης του μαντείου και που ενδέχεται να σημειώνει την κατάργηση του παλαιότερου λατρευτικού τυπικού, εφόσον αυτή ανάγεται στο γενικότερο θέμα της τερατοκτονίας, που είναι από τα πιο αγαπητά στην παγκόσμια μυθολογία και παραμυθολογία, αποτελεί τυπικό στοιχείο της αρετολογίας του θεού, όπως γίνεται για κάθε μεγάλο θεό ή ήρωα.
Επίσης η άφιξη των Κρητών ιερέων στους Δελφούς με οδηγό τον μεταμφιεσμένο σε δελφίνι θεό, συνδεόμενη με την παρετυμολογική μυθοπλασία Δελφίς-Δελφοί, ανάγεται σε άλλο τυπικό στοιχείο του ζώου-οδηγού, γνωστού και από τους μύθους του Κάδμου και του Ίλου, που ίδρυσαν την Θήβα και το Ίλιο αντίστοιχα, ακολουθώντας μια αγελάδα.
Με τους μύθους που αναφέρονται σε έρωτες και απογόνους του Απόλλωνα υποδηλώνονται κυρίως η ηλιακή φυσιογνωμία αυτού του θεού, με όσα συνεπάγονται οι φωτιστικές, θερμαντικές, αποξηραντικές, καυστικές και καθαρτικές ιδιότητες της ηλιακής ενέργειας, η σχέση της λατρείας του με την μαντική, γενικότερα την πρόβλεψη και τη σχετική σοφία, όπως και τις τέχνες γύρω από τη μουσική, και τέλος η επιβολή του έργου των πιο μεγάλων κέντρων λατρείας αυτού του θεού πάνω στις οικιστικές και θεσμικές παραδόσεις ευρύτερων περιοχών του ελληνισμού.
Τη σημασία που έχουν για τη λατρεία του Απόλλωνα ορισμένα φυτά, όπως ο υάκινθος και η δάφνη, και ορισμένα ζώα, όπως ο κύκνος και το δελφίνι, αιτιολογούν οι προσωποποιήσεις γύρω από τα ερωτικά αισθήματα του θεού για τον νεαρό Υάκινθο και την νύμφη Δάφνη, καθώς και η θέση του Κύκνου ως συζύγου της Πρόκλειας, που γεννά από τον Απόλλωνα τον Τένη, επώνυμο ήρωα της Τενέδου, και ο ρόλος του δελφινιού στην ίδρυση του μαντείου των Δελφών.
Τη σπουδαιότητα της λατρείας του Απόλλωνα για τη μαντική επιδιώκουν να εξάρουν οι μυθοπλασίες που φέρνουν σε προσωπική σχέση ή συγγένεια με τον Απόλλωνα και μεταξύ τους όλους τους μεγάλους μυθικούς μάντεις, και στην προέκταση όλα τα μεγάλα μαντεία της ελληνικής αρχαιότητας και τη σχετική παράδοσή τους. Έτσι ο θεός απονέμει το χάρισμα της μαντικής ή διδάσκει τη μαντική τέχνη στους Μελάμποδα, Αμφιάραο, Τειρεσία, Ίδμονα, Κάλχα, Μόψο, Κασσάνδρα και Μαντώ, η οποία είναι η προσωποποίηση της μαντείας.
Τη σύνδεση της λατρείας του Απόλλωνα με την ιατρική, που βέβαια δεν είναι άσχετη με την ηλιακή φυσιογνωμία αυτού του θεού, εφόσον ο ήλιος θεωρείται υπεύθυνος για ορισμένες επιδημίες, τόσο για την πρόκληση τους όσο και για την αποτροπή τους, τονίζουν οι μυθοπλασίες για λοιμούς στην Τροία και το Άργος.
Τη σχέση της λατρείας του Απόλλωνα με τις τέχνες γύρω από από τη μουσική, σχέση που επίσης δικαιολογείται από την ηλιακή φυσιογνωμία αυτού του θεού, καθώς το φως συνδέεται στην αντίληψη των ανθρώπων όχι μόνο με τη γνώση αλλά και με την τάξη και τον ρυθμό, περιγράφουν οι μύθοι για τους ερωτικούς δεσμούς του Απόλλωνα με τις Μούσες, Θάλεια και Καλλιόπη, και τους καρπούς τους, τους Κορύβαντες, τον Ορφέα, τον Υμέναιο, τον Λίνο κ.α., καθώς και την τιμωρία του Μαρσύα, του Μίδα κ.α.
Την τεράστια εξάπλωση της λατρείας του Απόλλωνα υπανίσσονται οι μυθικές περιγραφές για ατέρμονες περιπλανήσεις από τόπο σε τόπο, τόσο της μητέρας του θεού, ώσπου να τον γεννήσει, όσο και του ίδιου του θεού, ώσπου να διαλέξει τους Δελφούς για να ιδρύσει το μαντείο του. Την επιβολή των πιο μεγάλων κέντρων λατρείας του Απόλλωνα πάνω σε ευρύτερες περιοχές του ελληνισμού, καθώς και τις διασυνδέσεις αυτών των κέντρων με τις οικιστικές παραδόσεις των περιοχών που επηρέαζαν, σημειώνουν, εκτός από τις δεκάδες οικισμούς, μικρότερους ή μεγαλύτερους, με το όνομα Απολλωνία, οι μυθολογούμενες προσωπικές του θεού με γενάρχες, οικιστές και επώνυμους ήρωες φυλών, τόπων και πόλεων πάνω στην ακτίνα δράσης των λατρευτικών κέντρων του Απόλλωνα.
Γύρω από το μαντείο των Δελφών ο θεός έχει συνδεθεί με τον Δελφό και τους Δελφούς, τον Χαίρωνα και την Χαιρώνεια, το Λύκωρο και τη Λυκώρεια, τον Άμφισσο και την Άμφισσα, τον Δώρο και τη Δωρίδα, την ηρωίδα Φθία και την ομώνυμη χώρα, τη Δρυόπη και τους Δρύοπες. Γύρω από τα μικρασιατικά λατρευτικά κέντρα, με στήριξη προπαντός τη μικρασιατική καταγωγή του θεού, ο Απόλλων έχει συνδεθεί με τον Ίωνα και τους Ίωνες, τον Μίλητο και την Μίλητο, τον Τρωίλο και την Τροία, τον Τένη και την Τένεδο κ.α.
Ο μυθολογούμενος ρόλος του Απόλλωνα στον Τρωικό πόλεμο, δηλαδή το ενδιαφέρον του στο να υποστηρίξει τους Τρώες και τους συμμάχους τους, ιδιαίτερα μορφές όπως ο Αινείας, ο Έκτωρ, ο Χρύσης και ο Σαρπηδών, είναι σύμφωνος με τη μικρασιατική καταγωγή αυτού του θεού και τις βαθιά ριζωμένες επιτόπιες λατρείες του, στο βαθμό που είναι σύμφωνες και οι πολλαπλές διασυνδέσεις του με τις οικιστικές παραδόσεις της περιοχής. Τέλος, η στάση του Απόλλωνα απέναντι στον Αλκμαίωνα και τον Ορέστη μνημειώνει το γεγονός ότι η λατρεία αυτού του θεού ήταν συνυφασμένη με πατριαρχικά πρότυπα και διαδικασίες καθαρμού από βαριά εγκλήματα.
Με πληροφορίες από: Παγκόσμια Μυθολογία