Οι αλλαγές που δημιουργούνται με την ανάπτυξη του εμπορίου, δηλαδή η διείσδυση των αστικών πυρήνων, οι δυνατότητες κάποιων αστικών δράσεων, θα φέρουν εξελίξεις και μεταξύ των χωρικών, οι οποίοι είχαν ζήσει ως δουλοπάροικοι για μακρούς αιώνες υποχρεούμενοι να εργάζονται στα κτήματα και να αποδίδουν στον φεουδάρχη ποσοστό της παραγωγής και βέβαια να του παρέχουν και αγγαρείες και τρόφιμα. Οι χωρικοί βλέπουν γύρω τους ανθρώπους οι οποίοι κινούνται σε άλλο επίπεδο και με άλλες συντεταγμένες και δεδομένα και εξ αυτού αρχίζουν και γίνονται κινητικοί και απαιτητικοί, δηλαδή αρχίζουν και υπάρχουν και καταγράφονται αγροτικές εξεγέρσεις.
Ο 14ος, ο 15ος και ο 16ος αιώνας είναι αιώνες κατά τους οποίους παρατηρούνται εξεγέρσεις των χωρικών, ιδίως στην Αγγλία και στη Γαλλία, αλλά και στη Γερμανία. Εκείνη την εποχή, που ο Λούθηρος διακήρυσσε τις απόψεις του, η Γερμανία βρίσκονταν σε μεγάλο κίνδυνο και αναστάτωση, διότι υπήρχε σύγκρουση μεταξύ των γεωργών που είχαν εξεγερθεί και των δυνάμεων καταστολής και ήταν η κατάσταση πολύ δύσολη.
Αυτή η κινητικότητα των γεωργών υπερβοηθήθηκε τον 14ο αιώνα και από ένα απρόσμενο
γεγονός, από το γεγονός ότι εισέβαλε στην Ευρώπη μια τρομερή επιδημία πανώλους. Προφανώς αυτή η πανώλης έφτασε στην Ευρώπη ακριβώς λόγω της ανάπτυξης του εμπορίου και του γεγονότος ότι πολλά πλοία προσέγγιζαν τις ανατολικές περιοχές.
Η πανώλης είναι ενδημική σε περιοχές της Ινδίας, σε περιοχές της Κίνας. Κάποιοι από τους εμπόρους που έφερναν προϊόντα, είτε από την Κίνα είτε από την Ινδία, προφανώς ήταν μολυσμένοι ή προϊόντα που έφερναν ήταν μολυσμένα. Φορτώθηκαν σε βενετσιάνικα, σε γενοβέζικα πλοία και βρέθηκαν να διαχυθούν στην Ευρώπη.
Η πανώλης είναι είτε πνευμονική, δηλαδή χτυπά τους πνεύμονες, είτε βουβωνική, δηλαδή χτυπά τα γεννητικά όργανα, και είναι μια βαρύτατη ασθένεια. Προέρχεται από τα ποντίκια, από τον ψύλλο. Την παίρνουν οι ψύλλοι από τα ποντίκια, τη μεταφέρουν στον άνθρωπο και μετά επωάζεται και αναπτύσσεται αυτή η φοβερή ασθένεια, η οποία προτιμά και διαλύει τους γερούς οργανισμούς. Γι’ αυτό και η πανώλης εξολόθρευσε κατά κύριο λόγο άντρες στη δυναμική τους ηλικία, στη γόνιμη και θαλερή ηλικία, όπως και γυναίκες σε αντίστοιχη ηλικία. Υπολογίζεται ότι εξολόθρευσε περί τα 25.000.000 ανθρώπων στην Ευρώπη στη διάρκεια των αιώνων που τη χτύπησε. Σκότωσε δηλαδή το ένα τέταρτο (1/4) του πληθυσμού της Ευρώπης.
Η ιδεολογική αναστάτωση της Ευρώπης με το γεγονός ότι χάθηκαν άνδρες παραγωγικής ηλικίας καθορίζει και τις αλλαγές που γίνονται σε επίπεδο εργατικού δυναμικού και σε επίπεδο διαπραγματεύσεων που μπορούν να κάνουν οι χωρικοί και οι εργάτες ούτως ώστε να πετύχουν καλύτερες αμοιβές και καλύτερες συνθήκες για την εργασία τους μέσα στα φέουδα.
Οι κτηματίες και οι φεουδάρχες βρίσκονται στην ανάγκη των αγροτών, δεν έχουν αρκετά χέρια να
τρυγήσουν και να θερίσουν, να αλωνίσουν τα χωράφια τους και εξ αυτού οι αγρότες βρίσκονται σε θέση υπεροχής και μπορούν να πιέζουν να κερδίσουν καλύτερες θέσεις, όπως και συμβαίνει. Και στην Αγγλία ιδιαιτέρως αλλά και στη Γαλλία, η θέση των αγροτών μέσα στα φέουδα βελτιώνεται σταδιακά.