Στους μύθους των Βορείων υπάρχουν δύο ειδών ομάδες θεών, οι Αίσιρ (Aesir, ενικός Ass) και οι Βάνιρ (Vanir, ενικός Vanr). Παρά τα όσα λέει ο Σνόρι, η Λέξη Ass δεν παράγεται από την Ασία: αυτό είναι το τυπικό ετυμολογικό δείγμα μεσαιωνικής «λόγιας» ετυμολογίας. Το Ass παράγεται από μια κοινή λέξη της πρωτογερμανικής που σήμαινε θεός. Έχει και αντίστοιχη λέξη στην παλαιά αγγλική, το os (λέξη που σήμερα επιζεί μόνο ως πρώτο συνθετικό αρσενικών κυρίων ονομάτων όπως Όσβαλντ, Όσμπερτ). Υπάρχει ακόμη σε ένα λατινικό κείμενο ένας γοτθικός πληθυντικός ansis που μεταφράζεται semidei («ημίθεοι«). Το Vanir είναι ακόμη πιο προβληματικό. Τα λεξικά παραδέχονται ότι «οι ετυμολογίες γι’ αυτό αφθονούν», αλλά η πιο ελκυστική το συσχετίζει με το παλιό vinr (φίλος) και τη λατινική Venus, την Αφροδίτη, «θεά του φυσικού έρωτα».
Γάλλος μελετητής της συγκριτικής θρησκείας υποστήριζε ότι η διάκριση μεταξύ Αισίρ και Βάνιρ είναι πανάρχαια και συναντάται και στις θρησκείες άλλων ινδοευρωπαϊκών λαών. Οι Βάνιρ ήταν αρχικά κατώτεροι θεοί, που έγιναν δεκτοί στην ομάδα των ανώτερων μόνο μετά από μια περίοδο συγκρούσεων.
Οι Βάνιρ θεωρούνται «δότες υγείας, νεότητας, γονιμότητας, και ευτυχίας». Μιλάει για δίδυμες θεότητες, και φανταζόμαστε ότι οι δίδυμοι είναι ο Φρέυρ και η Φρέγια (που ήταν άλλωστε και ζευγάρι). Και ο Νίορδ θα πρέπει να έχει δίδυμη αδελφή (με την οποία ζευγάρωσε), και ίσως μπορούμε να βρούμε τα ίχνη της, αν και όχι ακριβώς στη μυθολογία των Βορείων.
Ο Τάκιτος, ο Ρωμαίος ιστορικός του 1ου αιώνα, ανέφερε μια θεά που λατρευόταν από γερμανικά φύλα των περιοχών της Βόρειας Θάλασσας. Την ονόμαζαν Νέρθους, το οποίο ο Τάκιτος αποδίδει ως «μητέρα γη». Έφερνε γη και γονιμότητα στους πιστούς της. Κατά τις σκανδιναβικές πηγές, ο Νιόρδ είναι ο θεός του πλούτου των πλουσίων εδαφών, των εμπορικών επιχειρήσεων και της αλιείας. Ο Φρέυρ είναι ο θεός των ευνοϊκών καιρικών συνθηκών και επομένως της σοδειάς, της ειρήνης και της ευημερίας, και το ανδροπρεπές άγαλμα του στο μεγάλο ναό της Ουψάλας το επικαλούνταν για να χαρίζει πολλούς απογόνους στους νιόπαντρους. «Στη Φρέγια αρέσουν πολύ τα αισθηματικά τραγούδια. Είναι καλό να προσεύχεσαι σε αυτήν για προβλήματα καρδιάς».
Εξαιτίας της σημασίας που είχαν αυτά τα θέματα για την καθημερινή ζωή στον Μεσαίωνα, πρέπει να υπήρξαν πολλοί μύθοι για τους θεούς Βάνιρ, από τους οποίους όμως σώζονται πολύ λίγοι. Ο πιο λεπτομερώς καταγεγραμμένος μύθος για τους Βάνιρ είναι αυτός για το πάθος του Φρέυρ για μια γιγαντοκοπέλα, την Γκέρδ, μια ερωτική ιστορία αντάξια του θεού της γονιμότητας και του φυσικού πόθου. Μας τη διηγείται το εδδικό ποίημα For Skirnis και την παραφράζει ο Σνόρι στη δική του Έδδα.
Τα πλούτη, η γονιμότητα είναι χαρακτηριστικά των περιπετειών του θεού Φρέυρ, αλλά στην πραγματικότητα πρόκειται για έναν ύμνο στο θεσμό της βασιλείας και τη θεοποίηση. Το όνομα Freyr ήταν αρχικά ένα κοινό ουσιαστικό που σήμαινε «κύριος» και έχει σχέση με τη λέξη frea της παλαιάς αγγλικής, που χρησιμοποιούνταν για τους επίγειους και τους ουράνιους βασιλείς.
Στους μεσαιωνικούς μύθους φαίνεται ότι οι πρώτοι Σκανδιναβοί βασιλείς κερδίζουν τον σεβασμό των υπηκόων τους ανάλογα με το αν μπορούν να τους χαρίσουν την ευλογία ειρήνης και της ευημερίας και να εξασφαλίσουν περιόδους μεγάλης αποδοτικότητας των καλλιεργειών και των κοπαδιών. Σύμφωνα με μυθικές διηγήσεις τους βασιλείς που αποτύγχαναν τους σκότωναν. Ένα τέτοιος δυστυχής που αναφέρεται στον Heimskringla του Σνόρι, ήταν ο φυγάς βασιλιάς της Σουηδίας Όλαφ, που πήρε το παρατσούκλι ο Δενδροκαθαριστής, επειδή κατέφυγε στα δυτικά της χώρας, όπου ξεχέρσωσε με ζήλο τα δάση και καλλιέργησε τη γη. Μαζί του πήγαν και άλλοι εξόριστοι, όταν είδαν πόσο εύφορο ήταν το έδαφος εκεί.
Στον μύθο για τον Φρέυρ ο Σνόρι διηγήθηκε μια βασιλική ιστορία που είναι ταυτόχρονα και θρησκευτική. Μοιάζει με ένα ανέκδοτο, που λέει ο Σάξων ο Γραμματικός για τον Δανό βασιλιά Φρόδι, που ήταν επίσης γνωστός για την μακρά περίοδο ειρήνης που εξασφάλισε στον λαό του. Όταν πέθανε ο Φρόδι, οι ακόλουθοι του θέλησαν να το κρατήσουν κρυφό για να συνεχιστεί η κατάσταση ηρεμίας που επικρατούσε στη χώρα. Ταρίχευσαν το σώμα του και το γύριζαν στην ύπαιθρο μέσα σε ένα φορείο, σαν να ήταν ο βασιλιάς τους πολύ αδύναμος για να ταξιδεύει με οποιονδήποτε άλλο τρόπο. Μόνο όταν το σώμα άρχισε να σαπίζει, το έθαψαν όπως έπρεπε.
Και αυτή η ιστορία φαίνεται σαν θρησκευτικός μύθος που υπέστη αλλαγές. Το όνομα Frothi μπορεί να έχει σχέση με το επίθετο frodr (εύφορος, γόνιμος). Η μεταθανάτια μεταφορά του στην ύπαιθρο θυμίζει την αντίστοιχη ιστορία της Νέρθους, terra mater, όπως τη διηγείται ο Τάκιτος.
Η ιστορία με τον νεκρό βασιλιά που τον γυρίζουν γύρω -γύρω στο βασίλειο του για να εξασφαλίσουν τη διατήρηση της ευημερίας έχει μια μικρή ομοιότητα με την ιστορία του τυχαίου θανάτου του σχεδόν μυθικού Νορβηγού βασιλιά Χάλφνταν του Μαύρου, πατέρα του Χάραλντ του Ομορφομάλλη. Ο Χάλφνταν επέστρεφε από μια γιορτή στο Χάντελαντ και δρόμος του τον έφερε πάνω από το παγωμένο φιόρδ Ραντ. Ήταν άνοιξη και πάγος ξεγελούσε. Καθώς περνούσαν από πάνω του ο πάγος έσπασε και ο Χάλφνταν με όλη την ακολουθία του πνίγηκαν. Τα πτώματα τους ανασύρθηκαν από το φιόρδ.
Ο Χάλφνταν ήταν βασιλιάς που είχε ιδιαίτερη επιτυχία στο να εξασφαλίζει εποχές γονιμότητας για τον λαό του. Οι άντρες του Ρίνγκερικε έφεραν το σώμα του στην πατρίδα για να ταφεί. Σε αυτό αντιτάχθηκαν οι άνθρωποι των άλλων περιοχών, του Ρόμερικε, του Βέστφολντ και του Χάιντμαρκ, γιατί πίστευαν ότι οι καλές εποχές θα συνεχίζονταν σε οποιαδήποτε περιοχή και αν θαβόταν το σώμα του βασιλιά. Έτσι το ήθελαν όλοι. Έφτασαν σε ένα πολιτικάντικο συμβιβασμό, τεμαχίζοντας το σώμα σε τέσσερα κομμάτια και θάβοντας από ένα σε κάθε μία από τις επαρχίες. Γι΄ αυτό υπάρχουν στη Νορβηγία τέσσερα διαφορετικά μέρη που έχουν το όνομα Τύμβος του Χάλφνταν.
Η ειρήνη και η γονιμότητα συνδέονται στενά στη γλώσσα των Βορείων, γιατί υπάρχουν αναφορές στις πηγές για θυσίες που γίνονταν «til ars ok fridar-για ευφορία και ειρήνη». Διάφορα τοπωνύμια και αναφορές στα επικά ποιήματα επιβεβαιώνουν αυτή τη σύνδεση μεταξύ Βάνιρ και ονιμότητας εν ειρήνη. Το όνομα Φρέυρ συναντάται αρκετά συχνά σε νορβηγικά και σουηδικά τοπωνύμια που έχουν δεύτερο συνθετικό τις λέξεις «αγρός», «λιβάδι» και αναφέρονται σε κομμάτια γης που παράγουν πλούσιες σοδειές.
Ο Νιόρδ και ο Φρέυρ ήταν πολύ πλούσιοι. Ο Φρέυρ είχε στην κατοχή του σπουδαίους θησαυρούς, όπως ο κάπρος Γκούλινμπουρτσι που έκανε τη νύχτα μέρα με τη λάμψη των χρυσών τριχών του. Έχει και ένα καράβι με αξιοζήλευτες ιδιότητες: μπορεί να χωρέσει όλη την φυλή των Αίσιρ με τα όπλα και τις πανοπλίες τους, μπορεί να φυσήξει ούριος άνεμος τη στιγμή που σηκώνεται το πανί, και όταν δεν χρησιμοποιείται, μπορείς να το βγάλεις από τη θάλασσα, να το διπλώσεις σαν να είναι ύφασμα και να το φυλάξεις σε έναν σάκο. Ο πατέρας του Φρέυρ είχε και αυτός σχέση με τα πλοία και τη θάλασσα.
Παρ’ όλες τις διαφορές τους οι μύθοι του Φρέυρ, του Φρόδι και του Χάλφνταν έχουν κοινά στοιχεία, θέματα που μπορούν να υποστηριχθούν σε διάφορους βαθμούς από άλλες πρώιμες σκανδιναβικές ακόμη και γερμανικές ιστορίες. Πίσω από θρύλους σαν και αυτούς βρίσκεται κάποιος κοινός σκανδιναβικός ή πιθανόν γερμανικός μύθος, ίσως ακόμα και κάποια θρησκευτική τελετουργία.
Οι Βάνιρ ήταν σαφώς σημαντικές θεότητες για το τυπικό της θρησκευτικής δραστηριότητας των Βορείων. Προσέφεραν και ήλεγχαν τον πλούτο από τον οποίο εξαρτιόταν η αγροτική και εμπορική κοινωνία των Βορείων.