Υπάρχουν δύο εκδοχές του ονόματος Ίος. Ο μεν Πλίνιος αναφέρει ότι προέρχεται από τους Ίωνες, οι οποίοι την κατοίκησαν. Ο δε Πλούταρχος θεωρεί ότι προέρχεται από το άνθος «ίον». Το βέβαιο είναι ότι η προηγούμενη ονομασία του του νησιού ήταν Φοινίκη, όπως βεβαιώνει ο Πλίνιος. Το πήρε από τους Φοίνικες, που ήταν οι πρώτοι οικιστές του.
Η Ίος είναι στενά συνδεδεμένη με τον Όμηρο. Η ομώνυμη πόλη της συγκαταλεγόταν μεταξύ εκείνων που έριζαν για την καταγωγή του Ομήρου. Οι αρχαίοι Ιήτες επέμεναν πολύ σ΄αυτό. Μάλιστα, έδειχναν τον τάφο του και τον τάφο της μητέρας του Κλυμένης. Αρκετοί αρχαίοι συγγραφείς μιλούν για τον θάνατο και την ταφή του Ομήρου στην Ίο.
Η Ίος ήταν ιδιαίτερα αναπτυγμένη την εποχή του Χαλκού. Οι κάτοικοι της είχαν αναπτύξει επικοινωνία με τη μινωική Κρήτη, τη Θήρα πριν από την καταστροφική έκρηξη του ηφαιστείου, αλλά και τη μυκηναϊκή Ελλάδα. Οι Ιήτες ήταν δραστήριοι και φημισμένοι ναυτικοί. Ασφαλές καταφύγιο για τα πλοία τους ήταν το μεγάλο φυσικό λιμάνι που βρίσκεται στη δυτική πλευρά του νησιού. Φτάνοντας οι Ίωνες στο νησί, έχτισαν μια πόλη στη θέση ακριβώς που βρίσκεται σήμερα η Χώρα, η πρωτεύουσα της Ίου. Την έχτισαν σε μια από τη φύση οχυρή θέση, σε έναν απόκρημνο βράχο.που δεσπόζει στο λιμάνι. Τη φυσική οχύρωση ενίσχυσαν με ψηλό τείχος.
Η πόλη-κράτος Ίος έγινε μέλος της Ιωνικής Αμφικτιονίας. Μετά τη Ναυμαχία της Σαλαμίνας εντάχθηκε στην Αθηναϊκή Συμμαχία, στην οποία παρέμεινε πιστή μέχρι τέλους. Νέα ακμή η πόλη γνώρισε κατά τους ελληνιστικούς χρόνους. Στα νομίσματα που κόπηκαν την εποχή εκείνη απεικονιζόταν ο Όμηρος, στη μία όψη των νομισμάτων και η άλλη όψη απεικόνιζε τη κεφαλή της Αθηνάς. Η Αθηνά, όπως και ο Ζεύς και ο Απόλλων, λατρευόταν πολύ στην Ίο.
Με τη διαίρεση της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας σε Ανατολική και Δυτική, η Ίος όπως όλος ο ελλαδικός χώρος εισήχθη στην επικράτεια της Κωνσταντινούπολης. Εντάχθηκε στη διοίκηση του Ανατολικού Ιλλυρικού και συνδέθηκε με την επαρχία της Αχαΐας. Παρακολούθησε τις τύχες των άλλων Κυκλάδων, που σταδιακά αξιοποιήθηκαν για τη συγκρότηση της ναυτικής δύναμης της Αυτοκρατορίας.
Στα χρόνια τς Εικονομαχίας η Ίος συνδράμει προς τους νησιώτες που κινήθηκαν εναντίον του εικονομάχου αυτοκράτορα Λεόντα Γ΄του Ίσαυρου. Ο στόλος που έβαλε πανιά για την Κωνσταντινούπολη καταναυμαχήθηκε από τις πιστές στον αυτοκράτορα δυνάμεις. Αυτά όλα ξετυλίχθηκαν στις αρχές του 8ου αιώνα.
Ολόκληρο τον 8ο καθώς και τον 9ο αιώνα το νησί υπέστη αλλεπάλληλες πειρατικές επιδρομές από τους Σαρακηνούς που όργωναν το Αιγαίο. Μετά την άλωση της Κωνσταντινούπολης από τους Φράγκους της Δ΄Σταυροφορίας το 1204, η Ίος περιήλθε στην εξουσία του Μάρκου Σανούδου, ο οποίος την συμπεριέλαβε στο Δουκάτο του Αιγαίου που ίδρυσε με έδρα τη Νάξο.
Το 1292 ο ηγεμόνας της Ίου Δομένικος Σκιάβι θέλησε να αυτονομηθεί και το έκανε. Όμως, οι διάδοχοι του εκχώρησαν το νησί στο Δούκα της Νάξου. Το 1537 ήταν η χρονιά που επέδραμε ο Αλγερινός πειρατής Χαϊρεντίν Μπαρμπαρόσα. ο τελευταίος αυθέντης του νησιού, ο Πιζάνι, έφυγε κυνηγημένος.
Η Ίος έγινε ορμητήριο των πειρατών. Το 1558 δεκατέσσερα οθωμανικά πλοία κατέλαβαν το νησί, το λεηλάτησαν και αιχμαλώτισαν όσους κατοίκους είχαν απομείνει από τις διώξεις των πειρατών. Όμως το 1579 κατοικήθηκε εκ νέου με φιρμάνι του καπουδάν πασά Ουλούζ Αλή και με τη φροντίδα ενός ιερέα, του Ποθητού. Διακόσιοι ήταν όλοι κι όλοι οι νέοι οικιστές.
Πάντως, οι πειρατές δεν άφησαν ήσυχη την Ίο. Συνέχισαν τις επιδρομές και εξακολουθούσαν να χρησιμοποιούν το λιμάνι της. Έτσι, ονομάστηκε «Μικρή Μάλτα». Καθώς το νησί δεν διαθέτει πεδιάδες για να αναπτυχθεί η γεωργία, οι κάτοικοι του ήταν υποχρεωμένοι να μεταναστεύουν. Μαζί με τους Σαντορινιούς έβρισκαν συχνά καταφύγιο στις μικρασιατικές ακτές, όπου κατά κύριο λόγο ασκούσαν το επάγγελμα του βαρελοποιού.
Ιδιαίτερα σημαντική ήταν η συμμετοχή της Ίου στην Ελληνική Επανάσταση του 1821. Τα καράβια της μετείχαν στον κατά θάλασσα αγώνα, αλλά δεν ήταν λίγοι οι κάτοικοι που πήραν μέρος στις στρατιωτικές επιχειρήσεις στο Μοριά.
Ο λόγιος Σπυρίδων Βαλέτας υπήρξε μέλος της Φιλικής Εταιρείας. Το 1827, κατά τη διάρκεια της Επανάστασης, ιδρύθηκε σχολείο, όπου φοίτησαν 100 ελληνόπουλα. Δάσκαλος ήταν ο Σίφνιος Νικόλαος Σπεράντζας.
[…] τους κατοίκους από το νησί. Στα 1537, η Σαντορίνη και η Ίος κυριεύτηκαν από τον Χαϊρεντίν Μπαρμπαρόσα. Στα 1579 […]